Tháng 4/2012 Bộ Thông tin và Truyền thông đã có văn bản đề nghị các Hội và Hiệp hội ngành CNTT góp ý kiến cho dự thảo Nghị định của Chính phủ về dịch vụ CNTT. Dự thảo Nghị định về dịch vụ CNTT là tiến trình hoàn thiện các văn bản pháp quy nhằm thúc đẩy phát triển dịch vụ CNTT ở Việt Nam của các cơ quan quản lý nhà nước (QLNN) trong lĩnh vực CNTT-TT.

Dịch vụ CNTT là một lĩnh vực rộng bao hàm nhiều mặt hoạt động của phát triển ngành, đóng vai trò quan trọng trong sự nghiệp phát triển CNTT-TT ở Việt Nam. Theo xu thế phát triển, dịch vụ CNTT hay còn gọi là Công nghiệp dịch vụ CNTT chiếm tỷ trọng lớn (khoảng 60%) trong ngành Công nghiệp CNTT và dịch vụ CNTT là lĩnh vực đang có nhiều ảnh hưởng liên quan đến hoạt động kinh doanh của các Doanh nghiệp, ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan QLNN liên quan đến ứng dụng CNTT cũng như ảnh hưởng đến đời sống kinh tế, văn hoá, giáo dục, xã hội của người dân do vậy Góp ý cho dự thảo nghị định ngoài ý nghĩa xây dựng còn đề cập và rà soát tới các văn bản pháp quy đã ban hành và sắp ban hành liên quan đến các lĩnh vực hoạt động của ngành CNTT, thương mại - dịch vụ và hoạt động KH&CN.

Hội Tin học Việt Nam đã nhanh chóng lấy ý kiến trong BCH và các đơn vị hội viên đồng thời phối hợp với Hiệp hội Phần mềm và dịch vụ CNTT Việt Nam (VINASA) đồng tổ chức buổi Toạ đàm góp ý cho dự thảo Nghị định về Dịch vụ CNTT vào ngày 18/4/2012 tại Hà Nội. Các đơn vị hội viên, các thành viên lãnh đạo VAIP và các ý kiến tại Toạ đàm đã bày tỏ và đánh giá cao dự thảo nghị định, tuy nhiên còn rất nhiều ý kiến đã chỉ ra các "sai sót" và bất cập trong dự thảo. Hội Tin học Việt Nam tập hợp và xin gửi đến Bộ Thông tin và Truyền thông ý kiến đóng góp của các Hội viên (tổng hợp góp ý kèm theo) và có các ý kiến tổng hợp như sau:

1.          Đánh giá cao việc chuẩn bị dự thảo Nghị định về dịch vụ CNTT là bước tiến quan trọng ghi nhận dịch vụ CNTT là thành phần quan trọng trong sự phát triển của ngành CNTT ở Việt Nam; khẳng định ”Nhà nước khuyến khích phát triển Dịch vụ công nghệ thông tin và Chính phủ quy định cụ thể chế độ ưu đãi và các điều kiện khác cho một số loại hình Dịch vụ công nghệ thông tin” như đã ghi tại điều 53 Luật CNTT.

2.          Dự thảo đã có những điểm “sáng” ghi nhận như: tăng cường quản lý và hỗ trợ phát triển CNTT, trong đó có nâng cao chất lượng dịch vụ CNTT qua quy định 4 lĩnh vực dịch vụ cần đăng ký cấp phép (điều 14.1), và quy định về tiêu chuẩn hóa những cá nhân/tổ chức làm tư vấn về CNTT (điều 17); Quy định chính sách ưu đãi cho dịch vụ CNTT như tài trợ cho giáo dục & nghiên cứu được tính là chi phí hợp lý (điều 9.2) hay là tỷ lệ phân chia doanh thu và lợi nhuận cho doanh nghiệp cung cấp dịch vụ nội dung số tại khoản c, mục 3. điều 11 và một số hỗ trợ, khuyến khích cụ thể khác.

3.          Tên của Nghị định nên ghi rõ là Nghị định về phát triển dịch vụ CNTT và chi tiết các quy định cụ thể các điều trong luật về khuyến khích, phát triển hay quản lý dịch vụ CNTT (điều 52, 53 và các điều khoản khác có liên quan trong Luật CNTT).

4.          Phạm vi điều chỉnh của nghị định chỉ là dịch vụ Công nghệ thông tin và bỏ  trên nền công nghệ thông tin là phạm vi quá rộng và lấn sân các lĩnh vực, ngành khác dùng CNTT để phát triển, quản lý.

5.          Với cách đặt tên Nghị định, phạm vi điều chỉnh như trong dự thảo cùng cách trình bày văn bản pháp luật chưa thật chặt chẽ, logic dẫn đến việc có hiểu nhầm không chính xác từ mong muốn “khuyến khích” thúc đẩy dịch vụ CNTT thành “quản lý” chặt chẽ dịch vụ CNTT với các cụm từ quản lý, đăng ký, cấp phép, chứng nhận, chứng chỉ, tiêu chuẩn, định chuẩn ... mang nặng hình thức thủ tục hành chính gây phiền hà rắc rối cho doanh nghiệp trong xu hướng Chính phủ đang nỗ lực đẩy mạnh cải cách đơn giản thủ tục hành chính, tiết giảm các hình thức “giấy phép con”, thủ tục hành chính quan liêu bao cấp, thiếu minh bạch.

6.          Trong dự thảo còn nhiều sai sót (và những điều không chính xác) thí dụ ”Điều 3.8. Định nghĩa "đào tạo không chính quy" là đào tạo "nằm ngoài hệ thống giáo dục quốc dân". Nhưng theo Luật Giáo dục 2005 (điều 4, điều 8), hệ thống giáo dục quốc dân bao gồm cả hệ thống đào tạo ngắn hạn cấp chứng chỉ nghề nghiệp hoặc nâng cao trình độ, và khi đó sẽ không có  hệ thống đào tạo "nằm ngoài";  Điều 14.3. "Khuyến khích các tổ chức doanh nghiệp cung cấp dịch vụ CNTT không thuộc diện phải đăng ký thực hiện đăng ký cung cấp dịch vụ". Không thể  có một điều luật "nửa có nửa không" như thế này. Cơ quan nhà nước chỉ được làm những gì được phép, và về nguyên tắc không được phép cấp đăng ký cho những gì không thuộc phạm vi đăng ký. Có ý kiến cho rằng “Với những sai sót lớn như vậy - lẽ ra chưa nên đưa ra xin ý kiến rộng rãi”.

7.          Chồng chéo trong quản lý nhà nước các lĩnh vực có liên quan: mục tiêu của Nghị định là dịch vụ CNTT nhưng dự thảo "ôm" cả dịch vụ trên nền CNTT (rất mờ bao gồm cả truyền thông, Internet, TMĐT, KHCN ....) hoặc thời thượng như “dịch vụ  CNTT xuyên biên giới" (liên quan đếm hiện diện của  Google và Facebook tại Việt Nam). Với sự phát triển nhanh của CNTT-TT như hiện nay, sẽ đến lúc tất cả các dịch vụ đều triển khai ứng dụng CNTT và khi đó ranh giới với “dịch vụ trên nền công nghệ thông tin” sẽ gần như không thể xác định được. Với dự thảo như hiện nay, phạm vi của Nghị định sẽ bao trùm toàn bộ các dịch vụ có ứng dụng công nghệ thông tin và điều này là bất hợp lý. Ngoài ra, trong Nghị định còn dẫn các dịch vụ Internet sẽ được điều chỉnh trong Nghị định về quản lý Internet, dịch vụ TMĐT đã được điều chỉnh trong một Nghị định riêng về TMĐT, tương tự dịch vụ đào tạo trực tuyến và dịch vụ khám chữa bệnh từ xa trên môi trường mạng là các dịch vụ chuyên ngành về mặt bản chất vẫn phải tuân thủ các quy định quản lý chuyên ngành. Luật Công nghệ thông tin (Điều 34 và 35) cũng đã quy định Bộ Giáo dục Đào tạo và Bộ Y tế là hai cơ quan có trách nhiệm quản lý chuyên ngành về hoạt động đào tạo trên mạng và hoạt động y tế trên mạng”.

8.          Nhiều dịch vụ công nghệ mới như: Điện toán đám mây, Trung tâm dữ liệu, Call Center, dịch vụ cổng thông tin .... chưa thật định hình phát triển tại Việt Nam, dự thảo đã đề xuất các biện pháp quản lý chặt thay vì khuyến khích phát triển. Đề nghị chưa nên đưa vào trong dự thảo Nghị định.

9.          Dự thảo cũng chưa lường trước được sự phát triển của Công nghiệp dịch vụ CNTT trong tương lai nên việc cố gắng liệt kê đầy đủ các loại hình dịch vụ sẽ dẫn đến hiện tượng thừa thiếu là điều không nên có ở một văn bản pháp luật.

10.      Chi tiết các góp ý cụ thể cho các loại hình dịch vụ, góp ý cho các các điều, mục cụ thể trong dự thảo Nghị định sẽ trình bày trong các báo cáo và tài liệu kèm theo công văn này.

Các kiến nghị cơ bản của Hội Tin học Việt Nam:

1.  Điều chỉnh thành Nghị định về phát triển dịch vụ CNTT với phạm vi trong dịch vụ Công nghệ thông tin.

2.  Nhà nước không nên đưa ra quá nhiều các quy định quản lý (thực chất là sẽ làm hạn chế) việc phát triển dịch vụ CNTT. Việc đưa dịch vụ CNTT vào quản lý là bước lùi trong xu thế hòa nhập quốc tế của Việt Nam.

3.  Dự thảo nghị định tập trung vào các vấn đề cần quản lý và chính sách hỗ trợ, khuyến khích đối với những lĩnh vực dịch vụ cần quan tâm. Các dịch vụ khác không nên đưa vào (liệt kê dài mà không đủ và sẽ không bao giờ đủ).

4.  Đề xuất tiếp thu các góp ý cụ thể của các văn bản, báo cáo và tài liệu góp ý kèm theo.

Trên đây là các ý kiến bước đầu góp ý cho dự thảo Nghị định về Dịch vụ công nghệ thông tin, Hội Tin học Việt Nam sẽ tiếp tục tập hợp ý kiến của các Hội viên và gửi Bộ Thông tin và Truyền thông xem xét. Rất mong nhận được ý kiến tiếp thu và phản hồi của Quý Bộ.

VAIP

Các Góp ý cụ thể của các Đơn vị Hội viên và BCH cho dự thảo Nghị định đã đăng trên trang VAIP trong tháng 4/2012.