PV: Vậy là một năm nữa lại qua, và Hội Tin học đã xây dựng xong Chương trình hành động cũng như Lịch sự kiện hoạt động năm 2007 tới. Nhìn lại năm cũ, ông đánh giá như thế nào về tình hình phát triển của CNTT Việt Nam?

Tổng thư ký Hội Tin học VN Nguyễn Long: Năm 2006 đã có nhiều sự kiện đáng ghi nhận, chẳng hạn như Thủ tướng đảm nhận làm Trưởng ban chỉ đạo Quốc gia về CNTT; Sự ra đời các Luật Giao dịch điện tử và Luật CNTT. Nhưng theo tôi, tất cả những yếu tố tiếp theo để tạo nên sự thay đổi, biến chuyển về chất lượng nhằm thúc đẩy phát triển ứng dụng CNTT-TT thực sự trở thành động lực thúc đẩy quá trình xây dựng đất nước thì đến nay thực hiện còn chậm, còn nhiều thách thức.

Ngành CNTT Việt Nam đã đi chậm mất một năm. Đúng ra khi hết năm bản lề 2005 và vào năm 2006 vừa rồi chúng ta cũng đã đạt được những thành tựu nhất định, song chúng ta vẫn bị chậm. Một trong những cái đã chậm đó là sách lược quốc gia về CNTT của chúng ta. Từ khi có chỉ thị 58 của Bộ Chính trị đến nay cần đánh giá và tổng kết lại xem những bước đi tiếp theo như thế nào, việc này đáng phải thực hiện cách đây một năm rồi vẫn chưa thực hiện được. Năm 2006 đã là năm bắt đầu của kế hoạch 5 năm mà vẫn chưa được khởi động gì nhiều. 

Theo ông, trong năm 2007 này, Việt Nam cần có những chiến lược gì để thúc đẩy hơn nữa sự phát triển của CNTT?

Đầu tiên phải nói tới môi trường chính sách cũng như khẳng định vị thế của Ban Chỉ đạo quốc gia về CNTT. Cần có sự thực hiện thống nhất và phối hợp theo các văn bản pháp quy mà Quốc hội đã thông qua như Luật CNTT, Luật Giao dịch điện tử, tất cả các nghị định tiếp theo hay chiến lược phát triển ngành. Các chính sách phải được cụ thể hoá để làm sao ngành CNTT-TT phải có một kế hoạch, quy hoạch hẳn hoi. 

Và cần phải có nguồn vốn, nguồn lực để thực hiện. Chúng tôi mong rằng năm 2007, ngay từ những ngày đầu năm sẽ thống nhất được sự chỉ đạo, điều hành, định hướng phát triển CNTT-TTcủa cả nước trong đó có ứng dụng CNTT, Công nghiệp CNTT, nguồn lực CNTT và những vấn đề khác để cho doanh nghiệp và xã hội hưởng lợi từ những chính sách minh bạch, sáng tỏ, cùng những định hướng của quốc gia.

Với riêng mình, trong Chương trình hành động của Hội Tin học Việt Nam 2007 có đề ra việc xây dựng ba đề án trong đó nổi bật là đề án Xã hội hoá phần mềm nguồn mở và đề án Xây dựng Đại học Khoa học về CNTT-TT. Ông có thể cho biết mục đích cũng như kỳ vọng của Hội khi xây dựng hai đề án này?

Với đề án Xã hội hoá phần mềm nguồn mở chúng tôi xây dựng từ nhận thức hội nhập WTO. Khi chưa hội nhập, những gì liên quan tới máy tính, phần mềm Việt Nam người dân VN hầu như đều sử dụng theo thói quen. Cứ dùng mà không biết cái mình sử dụng như thế nào. Đến cả việc xem túi mình có đủ tiền để sử dụng cái đó không cũng chưa ai nhìn nhận thật sự đúng đắn.

Thói quen đó thể hiện ngay cả từ những doanh nghiệp cung ứng những chiếc máy tính đầu tiên cho người sử dụng, những doanh nghiệp phần mềm cũng chưa nhận thức hết dẫn tới việc vi phạm bản quyền phần mềm, tranh chấp bản quyền... Những vấn đề đó đã xảy ra rất nhiều trong năm 2006 và những năm trước đó. 

Thời điểm hội nhập WTO còn đặt ra cho chúng ta rất nhiều thách thức. Ngoài việc tôn trọng bản quyền ra, Luật Cạnh tranh cũng đòi hỏi rất cao. Chúng ta phải theo khả năng kinh tế và trình độ của mình để sử dụng. Nhưng nhận thức của chúng ta về vấn đề đó lại chưa tốt. Phải tăng cường nhận thức tôn trọng bản quyền phần mềm. 

Thứ hai, tôn trọng bản quyền nhưng chúng ta lại chưa đủ tiềm lực kinh tế, tiềm lực tài chính thì cần có sản phẩm thay thế phù hợp với nhu cầu sử dụng. Dự án xã hội hoá phần mềm nguồn mở của chúng tôi nhằm vận động giới khoa học, những người trong cộng đồng nguồn mở sẽ có những sản phẩm phù hợp để người Việt Nam có thu nhập thấp vẫn có thể sử dụng các sản phẩm phần mềm có tính năng tương đương với chi phí tối thiểu, đồng thời vẫn tôn trọng những cam kết hội nhập. 

Chúng tôi tin tưởng làm được. Tất nhiên cũng có rất nhiều các ý kiến khác nhau, nhưng chúng tôi tin tưởng rằng thế hệ trẻ Việt Nam, những người làm khoa học của Việt Nam cùng các thành viên tham gia cộng đồng nguồn mở rất đông đang tham gia giảng dạy, đào tạo ở các trường đại học sẽ cùng chúng tôi xã hội hoá dự án, mang những sản phẩm và dịch vụ phù hợp đến cho người sử dụng, đồng thời giáo dục ý thức tôn trọng bản quyền tác giả, nâng ý thức người dân khi dùng phần mềm trước hết phải tôn trọng bản quyền. 

Còn về Đề án trường đại học Khoa học về CNTT-TT?

Cách đây 10 năm Hội tin học đã rất thành công trong việc phổ cập tin học theo mô hình chứng chỉ A, B, C. Nhưng thời điểm đó đã qua rồi. Hiện nay ngay cả lứa tuổi 8X, 9X họ đã có một lượng kiến thức nhất định cơ bản về CNTT. Hiện nay Hội tin học Việt Nam tổ chức rất nhiều các cuộc thi tài năng cho sinh viên nhưng qua đó chúng tôi thấy còn thiếu vắng những trung tâm, những trường đại học đào tạo về khoa học CNTT tiêu chuẩn quốc tế.

Ngoài các kỹ sư chúng ta còn cần đội ngũ công nhân, gia công. Hiện mới chỉ  APTECH và một số khác đào tạo kỹ năng CNTT thì chưa đủ, cần những chứng chỉ chuyên sâu hơn như chứng chỉ về phần mềm nguồn mở, chứng chỉ về mạng chẳng hạn với tiêu chuẩn quốc tế. Chúng tôi đang cố gắng hợp tác với các tổ chức quốc tế có uy tín đưa những chứng chỉ đó về Việt Nam nhằm mục tiêu đào tạo các kỹ năng theo tiêu chuẩn Quốc tế. 

Hội Tin học Việt Nam muốn được sự hỗ trợ xây dựng đề án từ những người tâm huyết với CNTT, từ các chuyên gia CNTT để làm sao đủ 25% số giáo viên cơ hữu có bằng tiến sỹ, xây dựng được một đội ngũ giảng viên đẳng cấp quốc tế. Việc khả thi của thành lập đề án đại học khoa học về CNTT - TT là mong muốn của cả Ban Chấp hành và hội viên Hội tin học Việt Nam. 

Cụ thể hơn, để có thể thực hiện thành công đề án trên, Hội Tin học Việt Nam sẽ cần những sự hỗ trợ như thế nào từ phía cơ quan quản lý nhà nước cùng như cộng đồng doanh nghiệp CNTT?

Hội Tin học là một tổ chức xã hội nghề nghiệp phi chính phủ. Thứ nhất chúng tôi tuân thủ theo pháp luật. Lợi thế của chúng tôi là Hội - đại diện xã hội nghề nghiệp cho cộng đồng tin học Việt Nam với hơn 20.000 hội viên từ cơ quan quản lý nhà nước, các trường đại học, viện nghiên cứu tới doanh nghiệp, cộng đồng xã hội.

Chúng tôi hy vọng sẽ được ủng hộ về mặt chính sách, cơ chế. Thứ nhất, với vai trò xã hội nghề nghiệp lớn nhất về CNTT-TT ở Việt Nam chúng tôi sẽ nhận được sự hỗ trợ, ủng hộ đặc biệt hơn của nhà nước về mặt cơ chế chính sách. Thứ hai, chúng tôi sẽ được sự ủng hộ của doanh nghiệp, ngoài vai trò nhà đầu tư, nguồn lực đào tạo ra nếu đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế khắt khe chắc chắn sẽ được các doanh nghiệp sẽ đặt hàng và rải thảm đón nhận.

Thứ ba, từ trường đại học này chúng tôi sẽ hình thành các trung tâm nghiên cứu để đưa nhanh các sản phẩm nghiên cứu, sáng tạo đến được doanh nghiệp và áp dụng vào cuộc sống. Đó là cơ sở được hình thành từ quan hệ rất gắn kết giữa nhà nước, doanh nghiệp và người dân cùng nhu cầu học tập CNTT ở trình độ đẳng cấp quốc tế.

Xin cảm ơn ông!

VDC Media Thủy Nguyên (thực hiện)/ Có chỉnh sửa thêm cho chính xác từ BTK VAIP