ào dịp tết Tân Mão, chị Mai còn nhận thêm nhiều lời chúc mừng từ bạn bè, người thân khi hay tin chị sẽ được trao tặng giải thưởng Kovalevskaia 2010 vào dịp 8/3/2011.

Say mê khoa học

Tuy là phận nhi nữ nhưng khi thực hiện công việc nghiên cứu khoa học, chị cho rằng mình đã may mắn có được sự hậu thuẫn từ gia đình để toàn tâm toàn ý với công việc. May mắn hơn nữa khi chị chọn và được theo đuổi “chủ đề nóng” trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo - vấn đề mới thời đó (ngành nhận dạng). Nhận dạng, theo giải thích ngắn gọn của chị là nhận biết một đối tượng thông qua những mô tả thuộc tính của nó; Các nhà khoa học phải chuyển toàn bộ những tri thức này vào để máy tính có thể hiểu và thực hiện được.

Chị Mai theo đuổi các nhóm đề tài: Nhận dạng ảnh (bản đồ, văn bản Việt ngữ…), nhận dạng sóng âm (tiếng Việt). Chị cho biết, mỗi đề tài đều có khả năng mở rộng và nhu cầu ứng dụng trong cuộc sống cao. Chị Mai trở nên say mê với công việc này từ bao giờ không biết.

Đối với nhận dạng sóng âm, có thể ứng dụng trong quay số bằng giọng nói; Nhập dữ liệu tự động; Dịch từ tiếng nói sang tiếng nói… Trong các ứng dụng này, mức độ khó cũng được tăng dần lên, máy tính học nhận dạng 10 chữ số tự nhiên đến khi lượng từ vựng tăng lên nhiều hơn (chẳng hạn dịch cho từng chuyên ngành hẹp). Không những thế, từ chỗ ngôn ngữ đầu vào chỉ là tiếng nói của một địa phương, mở rộng sang giọng nam/nữ, già/trẻ, nói nhanh/chậm, đến nhiều địa phương như TP.HCM, Nghệ An… Đối với chị, đây là những bài toán có độ khó vô tận.

Bí quyết thành công của chị Mai là chia nhỏ vấn đề từ cấp độ dễ đến khó. Kết quả của các công trình trước được kế thừa để giải quyết những vấn đề tiếp theo. Cũng nhờ thông qua thành công của từng dự án, chị lại nhận được đơn đặt hàng cho các dự án, đề tài tiếp theo. Những đơn đặt hàng này chính là nguồn thu giúp duy trì nguồn tài chính ổn định cho nhóm làm việc của chị. Hiện nay, nhóm đang hoàn thiện phần mềm dịch tiếng Việt sang tiếng Anh (tiếng nói) cài đặt trên điện thoại di động cho mục đích giao tiếp trong du lịch.

Gương mặt “Tổng công trình sư” 

Chia sẻ với Thế Giới Vi Tính B, chị cho rằng, sự kiện CNTT đáng chú ý nhất trong năm 2010 chính là hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) đã được Nhà nước chú ý hơn, thể hiện trong bản đề án đưa Việt Nam sớm trở thành nước mạnh về CNTT. Đặc biệt, R&D được chú trọng đầu tư không chỉ trong các đơn vị nghiên cứu mà nhấn mạnh trong cả các doanh nghiệp (DN). Chị cho rằng nếu thiếu R&D, các DN sẽ khó tồn tại lâu dài.

Đối với lĩnh vực nhận dạng và xử lý tiếng Việt, chị cho rằng các dự án hiện nay còn manh mún, mỗi nơi làm một phần, thiếu sự phối hợp với nhau. Hầu hết các dự án về xử lý tiếng Việt đều dựa trên phương pháp thống kê nên cần kho ngữ liệu rất lớn. Đáng tiếc, chúng ta chưa có kho ngữ liệu này. Điều mà chị trăn trở bấy lâu nay là làm sao để xây dựng được kho ngữ liệu chia sẻ cho cộng đồng.

Hiện nay chị đang kêu gọi cộng đồng VLSP (Vietnamese Language and Speech Processing – Xử lý văn bản và giọng nói tiếng Việt) để hình thành kho tài nguyên này. Chị Mai cũng chú trọng đến sự tham gia của các DN. Đây cũng là đề tài cấp nhà nước mà chị sẽ theo đuổi trong hai năm 2011- 2012. Chị cho rằng, nhiều bài toán về xử lý tiếng Việt có khả năng ứng dụng hữu hiệu và các cơ sở nghiên cứu trong nước không cần đặt nặng vấn đề cạnh tranh với Google. Những bài toán liên quan đến tiếng Việt thì chính người Việt sẽ làm tốt hơn.

Tuy nhiên, chị cũng lưu ý rằng nghiên cứu ứng dụng được vẫn chưa đủ mà còn cần đến quyết tâm theo đuổi và đặt ra thách thức cùng sánh bước trong nền khoa học quốc tế. Các DN nên tham gia các hội nghị quốc tế chuyên ngành để biết các nước khác đang làm được đến đâu, sử dụng công nghệ gì, đồng thời tranh thủ giới thiệu các công trình của mình trên các tạp chí chuyên ngành uy tín. 

Luôn dồi dào năng lượng

Trong công việc, chị Mai có tác phong hoạt bát. Bí quyết “trẻ hóa” của chị là dành thời gian cho thể thao: Cầu lông, bóng chuyền, đi bộ... Thêm vào đó là chế độ ăn giàu dinh dưỡng nhưng giảm lượng đường, mỡ để đảm bảo đủ năng lượng cho công việc.

Hiện tại, chị đảm nhiệm 3 công việc khác nhau: nghiên cứu, quản lý và giảng dạy. Mỗi công việc mang lại niềm vui khác nhau nhưng cũng đòi hỏi ở chị những trách nhiệm khác nhau. Trong công tác nghiên cứu, chị là “Tổng công trình sư” của nhóm làm việc gồm 20 người - những cộng sự góp phần làm nên thành công cho công trình nghiên cứu của chị. Chị phải tạo điều kiện cho các thành viên đi học nâng cao trình độ, tìm kinh phí duy trì hoạt động...

Theo www.ictnews.vn