Ông Mai Liêm Trực - Nguyên Thứ trưởng thường trực Bộ Bưu chính, Viễn thông (thứ 2, trái sang), ông Nguyễn Thành Nam – Tổng Giám đốc Tập đoàn FPT (thứ 3 trái sang), ông Lê Quốc Minh – Tổng biên tập Vietnamplus (phải) và BTV Ngọc Hân của Kênh VTC2 Đài Truyền hình Kỹ thuật số VTC. (Ảnh VTC.vn)

Tuy vậy, dư âm nhiều vấn đề của ngành CNTT&TT Việt Nam như vẫn còn nguyên sức “nóng”, đặc biệt trong dư luận xã hội. Đó là cuộc tranh luận trái chiều chưa hồi kết về hệ lụy của game online và tìm cách “quản” đại lý internet, là hiện tượng sim rác vẫn “sống khỏe” trước những quy định về quản lý thuê bao di động trả trước, là sự nghèo nàn của các dịch vụ 3G kèm theo sự hạn chế về tốc độ, tính ổn định, là sự bức xúc của hàng triệu khán giả về vấn đề bản quyền truyền hình được xem là “sự độc quyền của K+”…

Năm được coi là bản lề để ngành CNTT&TT VN cất cánh sắp khép lại, Đề án Đưa VN thành nước mạnh về CNTT&TT đã được phê duyệt và bắt đầu đưa vào thực hiện. Tuy nhiên, để hoàn thành được các mục tiêu nói trên thực sự không đơn giản, nhất là trong bối cảnh các điều kiện kinh tế hạn chế, hệ thống văn bản pháp lý chưa thực sự đồng bộ. Trong đó, phải kể tới những bất cập trong quy hoạch đô thị đối với các công trình viễn thông, dùng chung với các công trình công cộng, điện lực, giao thông, cấp thoát nước...

Theo dự đoán của các chuyên gia, bức tranh CNTT&TT Việt Nam năm 2011 sẽ có những gam màu khá sáng sủa với sự phát triển đều ở rất nhiều lĩnh vực như CNTT, viễn thông, bưu chính, báo chí và xuất bản. Song, cùng với đó những người làm CNTT&TT tại Việt Nam vẫn sẽ tiếp tục đương đầu với những khó khăn thách thức trong một năm mới.

Các vị  khách mời xuất hiện trong chương trình Nhân vật - Sự kiện Thông tin và Truyền thông số tháng 12 sẽ có những đánh giá, góc nhìn mới về những vấn đề “không mới” của năm 2010.

1. Ông Mai Liêm Trực – Nguyên Thứ trưởng TT Bộ Bưu chính - Viễn thông

2. Ông Nguyễn Thành Nam – Tổng Giám đốc Tập đoàn FPT

3. Ông Lê Quốc Minh – Tổng biên tập VietnamPlus

4. Đại diện CLB Nhà báo CNTT&TT Việt Nam

Trước khoảnh khắc giao chuyển của thời gian, hãy cùng Chương trình Nhân vật – Sự kiện Thông tin và Truyền thông số tháng 12/2010 với chủ đề: CNTT&TT VN: Năm cũ và những góc nhìn mới nhìn lại chặng đường 1 năm đã qua của ngành CNTT&TT Việt Nam để từ đó cùng phân tích những cơ hội, những thách thức và hướng phát triển của ngành trong năm mới sắp tới.

Dưới đây là nội dung buổi đối thoại:

- Câu hỏi đầu tiên dành cho ông Mai Liêm Trực, vấn đề nào của ngành CNTT&TT năm 2010 khiến ông quan tâm nhất?

- Ông Mai Liêm Trực – Nguyên Thứ trưởng thường trực  Bộ Bưu chính, Viễn thông: Xin chào các khán giả, độc giả đang theo dõi chương trình.

Tôi cho rằng sự kiện nổi bật trong năm vừa qua là trong đà phát triển nhanh của CNTT nước nhà đã bộc lộ sự phát triển nhanh nhưng không bền vững.  Ví dụ những mặt tiêu cực của internet như game online dù cơ quan nhà nước đã có nhiều nỗ lực.

Vấn đề An toàn an ninh mạng cũng có những bộc lộ cần nhìn nhận lại. Hay kênh đầu tư của ta  tốt nhưng kém bền vững chưa hiệu quả. Các doanh nghiệp của chúng ta thấy thị trường VN tốt nhưng vẫn đi ra thị trường bắt đầu ra thị trường nước ngoài.

Thiết bị viễn thông Việt Nam nhập nhiều quá. Tôi nghĩ rằng tư duy quản lý cần điều chỉnh, và cả đầu tư của doanh nghiệp để ta phát triển mạnh và bền vững hơn.

- Còn theo ông Nguyễn Thành Nam, thưa ông?

- Ông Nguyễn Thành Nam – Tổng giám đốc Tập đoàn FPT: Theo tôi, đó là sự  kiện Thủ tướng chính phủ phê duyệt đề án đưa Việt Nam trở thành nước mạnh về CNTT truyền thông, đề án này liên quan tới CNTT đã thể hiện sự quan tâm của chính phủ. Tôi chỉ mong muốn nghị quyết kèm theo số tiền và sự cam kết của nhà đầu tư

- Còn thưa ông Lê Quốc Minh, đâu là điểm sáng nhất- đâu là điểm hạn chế nhất của lĩnh vực thông tin- truyền thông trong năm qua, theo chủ quan của ông?

- Ông Lê Quốc Minh – TBT VietnamPlus: Ở góc cạnh truyền thông mang tính báo chí, tôi quan tâm tới vấn đề an ninh mạng, cao hơn là vấn đề Game online. Đây là 2 vấn đề gây nhiều tranh cãi, khiến cho Trung ương các doanh nghiệp tổ chức khá nhiều các cuộc hội thảo, tuy nhiên vẫn không thể tìm ra biện pháp khả thi giải quyết vấn đề một cách triệt để. Thế nên, chúng ta cấm, bởi không thể tìm ra biện pháp nào hiệu quả hơn.

Theo tôi, chúng ta cần tìm đến những biện pháp, chính sách triệt để hơn chứ không phải là cấm.

- Một câu hỏi khá trực diện của khán giả Vũ Lê Dũng, có địa chỉ email vldung@yahoo.com, hiện đang công tác tại Hưng Yên, gửi cho ông Mai Liêm Trực: “ Cách đây 1 năm, khi nạn sim rác hoành hành, mỗi ngày trung bình tôi nhận được khoảng gần 10 tin nhắn quảng cáo, rao vặt khác nhau. Giờ đây, sau gần 1 năm quy định về quản lý thuê bao trả trước được ban hành và áp dụng, mỗi ngày tôi nhận được vẫn từng ấy sms spam,thậm chí tin có nội dung lừa đảo nhiều hơn từ các số máy lạ. Có phải các thuê bao TT vẫn chưa được quản lý đủ mạnh? Hay chính các nhà mạng đang cố tình làm ngơ để các đại lý của mình mặc sức tung chiêu bán sim số không cần khai thông tin?”

- Ông Mai Liêm Trực: Thực ra thì chuyên đề này cũng được nói trên báo chí. Đơn vị trách nhiệm của Bộ đã trả lời. Thời kỳ đầu thì có, khi thông tin di động VN phát triển rất nhanh. Chúng ta phải quen dần với cuộc cách mạng về CNTT hiện nay. Bộ đã đặt vấn đề này và đó là đi trước về quản lý thuê bao trả trước.

Nhưng khi áp dụng vào xử lý thì cũng rất khó vì các nhà mạng còn  cạnh tranh. Giờ thì đỡ nhiều. Ví dụ các nhà mạng cũng thấy, các nhà mạng không đòi thêm sim thêm số, để làm sao sử dụng hiệu quả. Tuy nhiên hiện tượng sim rác vẫn có, nên chúng ta phải sống chung với lũ. Dần dần mình cũng biết được đâu là tin rác để xử lý.

Hiện các nhà mạng đều có đăng ký, nhưng cần biết đó làm sim ảo không để kiểm soát đại lý. Vì các đại lý rất nhiều chiêu.

Tôi được biết Bộ TT-TT phối hợp với các đơn vị địa phương để tìm ra những người gây ra những tin nhắn spam.

- Thưa ông Minh, ông cũng là 1 người sử dụng di động, ông có cảm giác như thế nào mỗi khi nhận được thể loại tin nhắn có nội dung “không liên quan” này?

- Ông Lê Quốc Minh: Chắc là nhiều người cũng có cảm giác khó chịu như tôi khi nhận được rất nhiều tin nhắn mời chào quảng cáo, gọi mua bán sim. Tôi thấy vô cùng ngạc nhiên vì nhiều doanh nghiệp nói rằng, tin loại tin nhắn này mang tính chất tích cực, mang hiệu quả cao. Ở nước ngoài, tôi thấy, người dùng điện thoại chỉ thường nhận được một số tin nhắn của nhà mạng thôi.

Theo tôi, người dùng di động VN đang phải nhận những nội dung quảng cáo mang tính cưỡng bức, nhưng vấn đề này chúng ta  rất khó thay đổi, bởi nó là tư tưởng của người kinh doanh chứ không phải vấn đề quản lý.

- Ông Thành Nam có thể cho biết, khi FPT chính thức nhảy vào lĩnh vực viễn thông, FPT có chiến lược gì để “kích cầu” thị trường nội dung số vốn đang được coi là khá ảm đạm như hiện tại, nhất là các dịch vụ dành cho thuê bao 3G?

- Ông Nguyễn Thành Nam: Tôi nghĩ nguyên nhân chính thu chủ yếu do người Việt Nam nghèo hơn người Nhật.

Chúng tôi phải cân nhắc nội dung phong phú nhưng làm thế nào đó để giá người tiêu dùng vẫn chấp nhận được.

- Và có vẻ như sự bắt tay của FPT với EVN Telecom là một dấu hiệu mở đầu cho thấy xu thế sáp nhập tất yếu của các nhà mạng tại Việt Nam trong thời gian tới, thưa ông Nam?

- Ông Nguyễn Thành Nam: Tôi không rõ các đơn vị khác như thế nào. Nhưng hiện tại, CNTT đang rất phát triển và tôi tin: Trong tương lai sẽ tiếp tục phát triển mạnh nữa. 

- Thực tế thì phần đông phản ánh của báo chí hay các ý kiến tranh luận thời gian qua vẫn cho rằng: game online gây ảnh hưởng không tốt đến người chơi. Độc giả Đinh Thanh Tùng ở quận Đống Đa, Hà Nội có hỏi: “Theo tôi được biết thì có qui định của Hà Nội là cấm học sinh mặc đồng phục vào chơi game tại các điểm internet,game online. Nhưng như vậy khác nào các cháu cứ không mặc đồng phục là có thể chơi thỏa mái, mà đại lý internet cũng không phải chịu trách nhiệm gì? Đó có phải là giải pháp để giải quyết được gốc của vấn nạn chơi game quá độ không?”

- Ông Nguyễn Thành Nam: Thực ra tôi rất đồng ý với ý kiến của anh Trực. Tôi nghĩ, việc thành lập các quán internet làm game online tăng nhanh, mà không chỉ game online mà toàn internet. Để giải quyết vấn đề này, cơ quan nhà nước phải linh hoạt, vào cuộc nhanh chóng, nhưng cần phải có biện pháp tài chính.

Từ trước tới nay, tôi chưa thấy biện pháp này. Cũng như thuốc lá, việc tăng giá hoặc tăng thuế với ngành đó có thể đem đến hiệu quả cho việc giải quyết tận gốc vấn đề này. Tăng cao quá, không chơi được thì thôi. 

- Vậy theo ông, những biện pháp nào mà cơ quan quản lý nên áp dụng để hạn chế được những hệ lụy không mong muốn của game online? Cũng như triệt để xử lý được các đại lý internet sai phạm?

- Ông Mai Liêm Trực: Chúng ta cần quản lý mặt trái của Internet. Vì nó là công  cụ là môi trường sống. Cái dở nhất của nó là tội phạm đến khủng bố…nên luôn phải có 3 giải pháp: Kỹ thuật về cắt địa chỉ đến máy chủ quốc gia vào giờ cụ thể. Bố mẹ quản lý giờ giấc chơi của con.

Giải pháp thứ 2 là biện pháp hành chính mấy giờ phải dừng. Tuy nhiên, theo tôi, giải pháp  quan trọng nhất là giáo dục, hướng dẫn.

Với địa phương thì trước những bức xúc của nhân dân thì đơn vị của địa phương có thể có những giải pháp tại địa phương.

Những giải pháp về đóng cửa thì chỉ là giải pháp tình thế, tùy nước, tùy thời điểm mà có giải pháp linh hoạt. Như vậy, đứng về Nhà nước thì phải thể hiện ý chí nhà nước, hoặc dùng biện pháp hành chính sẽ dần thay đổi.

Nhưng cũng đừng kỳ vọng sẽ triệt tiêu. Khi có internet, chúng tôi đã nói rõ sẽ  có những mặt hạn chế. Nên không có gì là tuyệt đối. Tôi ủng hộ chủ trương đó, nhưng chỉ là tương đối và thay đổi linh hoạt.

- Một câu hỏi khác từ độc giả Mai Hương ở địa chỉ email huong.mai @gmail.com gửi ông Mai Liêm Trực với tư cách của nguyên Chủ tịch liên đoàn bóng đá VN: “ Giờ đây để được xem những trận đấu bóng đá quốc tế nổi bật như Ngoại hạng Anh, Tây Ban Nha, và tiến tới là Cúp CHâu Âu, tôi sẽ phải trả cho K+ 250 nghìn đồng/tháng, gấp 6 lần so với mức cũ khi xem cáp. Mức giá này quá đắt khi tôi nằm trong số 80% những người có thu nhập trung bình ở  VN. Có giải pháp nào đòi lại sự công bằng cho chúng tôi không?”

- Ông Mai Liêm Trực: Thực ra câu chuyện về chống độc quyền là câu chuyện của toàn cầu. Tại VN, cách tốt nhất để xử lý được và tạo sự cạnh tranh lành mạng. Ví dụ trước đây giá cước viễn thông đắt nên mở rộng thì trường thì sẽ tốt.

Vì vậy với lĩnh vực này cũng vậy. Theo tôi giá phải thỏa đáng, với những anh độc quyền thì Nhà nước cần có kiểm soát về giá cả.

Mặt thứ 2, người tiêu dùng cũng phải quen dần với vấn đề bản quyền. Ví dụ giải  vô địch quốc gia, lúc đầu khó khăn để  được phát nhưng dần đã có được tiền từ ký kết bản quyền. Đã là bóng đá thì rất muốn người dân được xem. Nhưng dần dần người xem sẽ quen. Dần dần xã hội sẽ quen dần với tính bản quyền. Nhưng có yếu tố độc quyền thì sẽ phải kiểm soát giá.

Các PV, BTV tại khu trực tuyến cùng độc giả giao lưu trực tuyến với khách mời.

- Ông Quốc Minh có quan điểm khác không? Và trong khi chờ đợi một giải pháp hợp lý được đưa ra, Hội cổ động viên Việt Nam đã triển khai chiến dịch “1 triệu chữ kí phản đối K+”. Ở địa vị là lãnh đạo đơn vị có quyền phát sóng là K+, ông sẽ phản ứng thế nào, thưa ông Quốc Minh?

- Ông Lê Quốc Minh: Tôi không liên quan tới việc mua đầu K+, vì tôi không dùng. Tôi thấy chẳng ai giống Việt Nam, ai cũng đều muốn xem bóng đá miễn phí. Cho nên, chúng ta đòi công bằng ở đây không có nghĩa là đòi được xem miễn phí. Dù là doanh nghiệp tư nhân hay nhà nước thì nền tảng phát triển chính là kinh doanh bền vững. Một điều nữa, là chẳng có cớ gì, bắt người tiêu dung buộc phải mua đầu K+ cả.

Tôi rất cảm thông với K+, có hàng triệu chữ ký phản đối như vậy, nhưng không nên thái quá, kinh doanh phải có lời, có lãi, nhưng người sử dụng VN quen với việc dùng dịch vụ không có phí. Vấn đề ở đây là VTV cần có  một giá cả phù hợp nhất để khán giả được thưởng thức thể thao.

- Độc giả Phạm Thu Thủy tại địa chỉ ttpham@gmail.com gửi tới ông Thành Nam: “Mục tiêu của đề án tăng tốc đưa Việt Nam sớm trở thành nước mạnh về CNTT ở lĩnh vực internet, phần mềm và đào tạo có được FPT xác định là mục tiêu hướng đến của tập đoàn trong 10 năm tới?  Ông đánh giá thế nào về chất lượng của nguồn lực CNTT Việt Nam hiện tại?

- Ông Thành Nam: Câu hỏi này phức tạp quá nói về chất lượng của nguồn nhân lực. Tôi quan tâm nhiều tới số lượng, bởi nhiều nơi mở nhiều trường đào tạo CNTT nhưng chất lượng còn giới hạn. Hơn nữa, CNTT chưa hút sự tham gia nhiều của sinh viên như tài chính, ngân hàng. Nhưng với tốc độ phát triển như vũ bão hiện nay và nhu cầu tác động lên thị trường, tôi hi vọng các kĩ sư CNTT sẽ được chào đón hơn.

- Thêm 1 câu hỏi nữa cho cả 3 vị khách mời: Từ những kết quả của năm CNTT&TT 2010 như chúng ta phân tích từ đầu chương trình, thì đâu sẽ là những thách thức lớn nhất mà ngành CNTT – TT sẽ phải đối mặt trong năm 2011? Và liệu chúng ta có thể thấy được những sản phẩm công nghệ made in vietnam thật sự nổi bật?

- Ông Mai Liêm Trực: Phần mềm VN gần đây phát triển tốt. Những giá trị dịch vụ phần mềm và nội dung số với mức tăng trưởng 40%. Như vậy,  VN có tiềm năng về công nghệ phần mềm vì là công nghệ trí tuệ. Muốn công nghệ trí tuệ thì phải có con người.

Ngoài ra, có những hạn chế về tâm lý người sử dụng khi mua những sản phẩm có giá trị mà không dám mua phần mềm nào không có thương hiệu. Ví dụ ngân hàng Nhà nước có nguồn tiền lớn cho phần mềm nhưng không dám dùng phần mềm VN.

Hiện, chúng ta không chỉ có mỗi phần mềm  diệt virus tốt mà chúng ta  còn có phần mềm của MISA được nhiều giải thưởng.. Như vậy, chúng ta có nhiều tiềm năng phải phát huy nhưng cần có thời gian để đào tạo cho chất lượng nguồn nhân lực đi lên để đến năm 2020 chúng ta có nhân lực CNTT lên đến 1  triệu người.

- Là người đứng đầu 1 tờ báo tin tức lớn của quốc gia, ông tuyển lựa nhân lực làm việc ở cơ quan mình như thế nào, thưa ông Minh? Yếu tố chuyên môn hay kĩ năng mềm của ứng cử viên sẽ được ông coi trọng nhất?

- Ông Quốc Minh: Trở lại vấn đề công nghệ, tôi là người từng giới thiệu một số công nghệ của VN ra nước ngoài. Nói về phát triển phần mềm cá nhân, người Việt Nam làm rất tốt.

Tôi từng giới thiệu một phần mềm chạy được trên 500 loại điện thoại khác nhau cho một công ty pháp và công ty này rất ngạc nhiên, khi nói rằng, chúng tôi phát triển loại phần mền này tới 4 năm mà chưa thành công, thế mà VN làm được. Công nghệ chúng ta sẽ tốt, nếu được đầu tư, hỗ trợ một cách hợp lý.

Nói đến vấn đề nhân sự, tôi thường sử dụng những nhân sự trẻ vì là báo điện tử. Người trẻ có thể làm nhiều việc như viết tin, chụp ảnh và dễ tiêp thu định hướng một cách chuyên nghiệp, đạo đưc. Theo tôi, năm qua, thông tin về xã hội VN quá hỗn loạn, chưa có quá nhiều điều tốt đẹp đến với bạn đọc. Báo chí phải toàn cảnh hơn.

- Từ những kết quả của năm CNTT&TT 2010 như chúng ta phân tích từ đầu chương trình, thì đâu sẽ là những thách thức lớn nhất mà ngành CNTT – TT sẽ phải đối mặt trong năm 2011? Và liệu chúng ta có thể thấy được những sản phẩm công nghệ made in vietnam thật sự nổi bật?

 - Ông Lê Quốc Minh: Tôi nghĩ, đó là thách thức về truyền thông di động. Trong khi ở nước ngoài phát triển rầm rộ thì VN khá trầm lắng. Tương lai mọi thứ thông tin sẽ qua phương tiện di động hết. Đó cũng là định hướng của tờ báo chúng tôi trong thời gian tới.

- Từ những kết quả của năm CNTT&TT 2010 như chúng ta phân tích từ đầu chương trình, thì đâu sẽ là những thách thức lớn nhất mà ngành CNTT – TT sẽ phải đối mặt trong năm 2011? Và liệu chúng ta có thể thấy được những sản phẩm công nghệ made in vietnam thật sự nổi bật? Liệu chúng ta có thể kì vọng chúng ta sản xuất ra những chiếc điện thoại của người Việt Nam, cho người Việt Nam hay không? FPT đóng vai trò như thế nào trong việc này?

- Ông Nguyễn Thành Nam: Tại sao VN không có sản phẩm cạnh tranh với quốc tế. Tại sao không xuất khẩu nhưng điều kiện chúng ta chưa có, đòi hỏi của những chuyên gia rất cao. Chúng tôi rất ngưỡng mộ tài năng của bà con nông dân, tất cả các sản phẩm xuất khẩu đều của bà con nông dân như cá tra. Tôi cũng mong một lúc nào đó CNTT cũng được đưa vào sổ đỏ như cá tra. (Cười).

Cách đây 5 năm, Apple mở cuộc cách mạng không phải chủ yếu là “nóng” mà để ứng dụng. Iphone được phổ biến rất rộng trên thế giới,

Với điện thoại, quan trọng nhất là nó có những ứng dụng nào và ứng dụng vào đâu. Tại Việt Nam, một điều nữa cần quan tâm đó là vấn đề tài chính. Tôi mong có thể sản xuất ra điện thoại 500 – 700 ngàn đồng, mang đến cho đồng bào nông dân, dĩ nhiên không thể so sánh với Apple nhưng đủ các ứng dụng tốt cho người dân.

- Thưa ông Nam, mỗi năm trường ĐH FPT có bao nhiêu SV tốt nghiệp? Và đánh giá của chủ quan ông, bao nhiêu % trong số đó có đủ năng lực làm việc trogn môi trường chuyên nghiệp quốc tế nhờ  trình độ chuyên môn và khả năng tiếng Anh ?

- Ông Thành Nam:  Nếu hỏi tôi về chất lượng đào tạo của FPT, tôi sẽ nói chất lượng của tôi là tốt. Các sinh viên có khả năng tham gia vào làm việc trong môi trường quốc tế chuyên nghiệp.

Năm nay là năm đầu tiên khóa sinh viên đầu tiên ra trường, mọi thứ còn đang chờ đợi phía trước.

Qua trao đổi với các vị khách mời, các độc giả có thể thấy những vấn đề nóng sẽ vẫn mãi tạo dư âm không tốt nếu như không được giải quyết hợp lý, quyết đoán trong một thời gian sớm nhất. 

- Như ông nói là CNTT chưa hút sinh viên, vậy theo ông, phải làm thế nào để cải thiện?

- Ông Thành Nam: Để thu hút hơn nữa nhân lực, tôi nghĩ truyền thông rất quan trọng, nếu chỉ vấn đề tiêu cực toàn sim rác, cấm đoán… thì nhiều người sẽ có cái nhìn phiến diện. Các bạn báo chí cần đưa một bức tranh chân thực. Bên cạnh những tồn tại, hàng ngàn kỹ sư CNTT tạo nguồn nhân lực rất tốt, lương bổng tăng lên, làm ra  nhiều thành tựu, tại sao chúng ta không nói.

Theo www.mic.gov.vn