85% trong 3 năm liên tục???

Tại cuộc "họp kín" (không mời đại diện của các cơ quan truyền thông đại chúng) ngày 27/4/2010, BSA đã báo cáo với các Bộ, ngành của Việt Nam về Dự thảo Nghiên cứu BQPM năm 2009 (Software Piracy Study 2009) do BSA-IDC thực hiện, trong đó, Việt Nam không nằm trong Top 10 nước có tỷ lệ vi phạm BQ PM cao nhất thế giới song tỷ lệ vi phạm BQPM của Việt Nam năm 2009 vẫn giữ nguyên mức độ vi phạm là 85% như 2 năm trước (2007, 2008).

Con số này đã dấy lên mối nghi ngờ trong dư luận về sự “trùng hợp” đến khó hiểu trong kết quả đánh giá của BSA-IDC, nhất là khi có thông tin cho biết chính bản thân Chính phủ Mỹ cũng đã công bố rằng không tin vào nghiên cứu của BSA.

Với vai trò tư vấn phản biện xã hội về các vấn đề liên quan trong lĩnh vực CNTT-TT, để có sự nhìn nhận chính xác hơn về vấn đề tôn trọng BQPM ở Việt Nam, VAIP đã tiến hành thu thập thông tin tham khảo xung quanh nghiên cứu của BSA-IDC.

Theo những thông tin mà VAIP có được thì trong Báo cáo về BQPM của BSA-IDC, với đối tượng nghiên cứu là tỷ lệ vi phạm BQPM Máy tính cá nhân (PC) của 111 quốc gia, thì tỷ lệ vi phạm BQPM PC toàn thế giới năm 2009 là 43% (tăng 2%) so với năm trước); giá trị thất thoát do vi phạm BQPM toàn toàn cầu là 51,4 tỷ USD (riêng tại Việt Nam ước tính 353 triệu USD).

Công thức tính của BSA-IDC như sau:

Tỷ lệ vi phạm bản quyền(%) = Số PM sử dụng trái phép/Tổng số PM x 100%

Trong đó:

Số PM sử dụng trái phép = Tổng số PM – Số PM được mua

Tổng số PM = Số lượng PC x Số PM trung bình/PC

Số PM được mua = Doanh thu ngành PM/ Giá trung bình của một hệ thống chuẩn. (US$)

Giá trị PM không mua bản quyền = Giá trung bình của hệ thống chuẩn x Số PM sử dụng trái phép.

Một điểm “đáng mừng” là theo số liệu và cánh tính của BSA, giá trị PM có bản quyền 2009 của Việt Nam là 62 triệu USD, tăng vọt so với các năm trước (đơn cử, so với năm 2008 thì tăng 17 triệu USD, tương đương 37,7% ). 

Với vai trò tư vấn phản biện xã hội về các vấn đề liên quan trong lĩnh vực CNTT-TT, VAIP cho rằng cách tính toán và kết quả của Báo cáo BSA - IDC chưa thể hiện được nỗ lực thực hiện cam kết của Chính phủ Việt Nam cũng như doanh nghiệp và cộng đồng trong việc nâng cao nhận thức và tôn trọng BQPM ở Việt Nam trong những năm gần đây.

Ông Nguyễn Long, Tổng Thư ký VAIP cho rằng: Báo cáo của BSA-IDC có tính áp đặt cao, không có sở cứ thuyết phục trong phương pháp tính cũng như cách thức thu thập số liệu.

Để minh hoạ cho nhận định này, ông Long dẫn chứng một loạt khiếm khuyết trong cách tính của BSA-IDC:

Một, Báo cáo của BSA là báo cáo về bản quyền phầm mềm trên cơ sở máy tính cá nhân (PC và Notebook), không đại diện cho phần mềm nói chung.

Hai, BSA-IDC dường như chưa tính đến những nỗ lực của Việt Nam như khối cơ quan công quyền đã mua và sử dụng PMBQ theo luật định, khối giáo dục cũng thuộc diện sử dụng BQPM miễn phí cao hoặc phí khoán thấp, khối doanh nghiệp cũng chuyển biến mạnh về tôn trọng BQPM, chẳng hạn các doanh nghiệp lớn đã tuân thủ các quy định về sử dụng PM có bản quyền, nhận thức về BQPM cũng đang được nâng cao trong khối doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) và cộng đồng.   

Ba, cách tính và số liệu tính không bao gồm các phần mềm tặng miễn phí, ví dụ như các gói PM và công cụ cho giáo dục (Chương trình Student partner và MSDN AA của Microsoft cung cấp miễn phí cho sinh viên), hoặc các PM được tài trợ bởi Quỹ Bill & Melinda Gates cho dự án Nâng cao năng lực sử dụng máy tính và truy cập Internet.

Bốn, chưa tính tới những PM có sự lựa chọn miễn phí và khuyến mại qua hệ thống phân phối bán lẻ như BKAV, Kaperski

Năm, chưa tính đến chuyện với mức thu nhập người dân của khối các nước kém phát trển và đang phát triển (ở các nước như Trung Quốc, Việt Nam mua 1 bộ chuẩn PM bằng thu nhập trên 1 tháng lương, trong khi đó ở Bắc Mỹ và Châu Âu chỉ chiếm 3 - 5% thu nhập trung bình tháng), trên thực tế đang có sự chuyển dịch mạnh mẽ việc sử dụng PMBQ có giá trị sang các PM nguồn mở (có giá trị = 0), cũng như xu hướng phát triển mạnh việc sử dụng các dịch vụ PM trên mạng.

“Qua tìm hiểu phương pháp luận và cách tính của BSA-IDC, VAIP nhận thấy một số bất cập, chẳng hạn: Mặc dù tên Báo cáo của BSA-IDC là “Vi phạm BQPM toàn cầu – Global Software Piracy Study”, song đối tượng đánh giá chỉ dựa trên máy tính cá nhân (PC) chứ không bao gồm các phần mềm (PM)sử dụng trong các hệ thống thiết bị khác như máy chủ, mainframe, di động v.v…; Đặc biệt, PM mã nguồn mở chỉ được tính giá trị bằng 0$”, ông Long cho biết thêm.

Tổng Thư ký VAIP khẳng định: “Với các phân tích nêu trên, vẫn dựa theo cách tính của BSA – IDC, căn cứ số lượng/giá trị sử dụng các PMNM và PM được tặng miễn phí (có giá trị 0 USD) thì tỷ lệ vi phạm BQPM Việt Nam ước tính giảm tới 10% so với con số báo cáo BSA đưa ra”.

Cần cách tính chính xác hơn

Phát biểu tại buổi Toạ đàm “Đánh giá thực trạng về tôn trọng BQPM ở Việt Nam năm 2009 – con số và nhận thức” do VAIP tổ chức vừa diễn ra chiều nay, 7/5/2010, tại Hà Nội ông Nguyễn Long, Tổng Thư ký VAIP nhận định: “Tôn trọng BQPM có ý nghĩa rất lớn đối với sự phát triển của ngành CNTT nói chung và công nghiệp PM nói riêng. Tỷ lệ vi phạm BQPM PC vẫn là 85%, không thay đổi trong vòng 3 năm, là kết quả khó chấp nhận trong bối cảnh Chính phủ Việt Nam đã có các cam kết rõ ràng, doanh nghiệp và người dân Việt Nam nỗ lực rất nhiều từ nhận thức, chính sách cho tới hành động trong việc giảm tỷ lệ vi phạm BQPM”.

Ngoài ra, VAIP cũng kiến nghị rằng Việt Nam cần sớm có nghiên cứu đánh giá về vần đề tôn trọng BQPM riêng của mình để có những sở cứ thực tế giúp cho việc đánh giá hiện trạng vi phạm bản quyền cũng như nhận thức về tôn trọng BQPM được chính xác và đầy đủ hơn”.

Được biết, toàn bộ các ý kiến đóng góp, trao đổi tại buổi tọa đàm sẽ được VAIP đưa vào bản kiến nghị phản biện Báo cáo BSA năm 2009 chính thức gửi tới Bộ Thông tin Truyền thông để có những đánh giá sát thực tế hơn, góp phần tạo đà phát triển cho ngành công nghiệp PM Việt Nam.

Theo taichinhdientu.vn