Phỏng vấn ông Vũ Hoàng Liên, Giám đốc Công ty Điện toán và Truyền số liệu.

VNPT là doanh nghiệp đầu tiên đưa Internet miễn phí tới ngành y tế, giáo dục nhưng tại sao chương trình này chỉ thực sự mạnh trong năm 2008, đặc biệt là việc đưa Internet tới trường học, thưa ông?  

VNPT là một doanh nghiệp nhà nước, có mục tiêu chính là vì cộng đồng và phải thể hiện được vai trò chủ đạo: phải kinh doanh hiệu quả, thể hiện vai trò điều tiết về thị trường nhưng trước hết là về lợi ích xã hội. Còn doanh nghiệp tư nhân chỉ tối ưu hoá lợi ích của mình.

Y tế và giáo dục là hai lĩnh vực đem lại lợi ích xã hội rất lớn và nông thôn, miền núi là những nơi chịu nhiều thiệt thòi. Tuy nhiên, như tôi đã nói, nếu doanh nghiệp nhà nước không có lợi nhuận, không có sức mạnh kinh tế thì cũng không thể làm được việc thiện.

Trả lời câu hỏi tại sao năm gần đây VNPT chuyển động mạnh trong việc đưa Internet đến trường học cho dù trước đó là người tiên phong, có một lý do nữa mà tôi muốn chia sẻ chính là động thái của Viettel đã tác động đến VNPT và làm cho VNPT phải tích cực hơn. VNPT đã tự hỏi rằng “Viettel đã làm như thế đấy, vậy mình có tiếp tục làm mạnh hơn không?”. Mình không ghen tị với Viettel mà đánh giá cao Viettel và nghĩ đến mình. VDC luôn quán triệt rằng đây không phải là chuyện tranh giành bởi việc Viettel miễn phí Internet tới trường học cũng chỉ vì mục đích làm việc thiện. Vậy thì xã hội cám ơn Viettel, và mình cũng phải cám ơn Viettel. Viettel làm cũng được, VNPT làm cũng được và cuối cùng là xã hội được hưởng lợi.

Tác động thứ hai từ động thái của Viettel là ở góc độ kinh doanh. Hành động của Viettel là chiếm thị trường, là gây ảnh hưởng với xã hội. Trong khi đó, VNPT là doanh nghiệp chủ đạo, nên cũng phải tìm cách khẳng định vị thế của mình.

Xin ông nói rõ hơn tại sao chương trình phổ cập Internet trong ngành giáo dục của VNPT đã không được triển khai liên tục nên đã tạo “khoảng trống” cho các doanh nghiệp khác tham gia vào?

Phổ cập Internet trong ngành giáo dục là một vấn đề quá lớn, quá rộng, không thể làm hết ngay được. Những chỗ khó khăn nhiều thì có khi mình không có điều kiện đến, còn những chỗ khó khăn ít khi mình có khả năng thì làm trước. Đôi lúc cũng phải chấp nhận điều đó. Quan điểm của VDC là doanh nghiệp nào vào cũng tốt. Do vậy, quan niệm các doanh nghiệp tranh giành vào đây là hoàn toàn sai lầm và lòng tốt sẽ bị mất đi, bởi mục tiêu như tôi đã nói là lợi ích xã hội. Giống như câu chuyện làm từ thiện, đâu phải thấy người ta cũng làm từ thiện được như mình thì mình ghen tị mà ngược lại, Viettel làm tốt thì mình cũng tốt hơn. Thực tế, không có chuyện Viettel và VNPT tranh giành làm Internet trường học. Cho nên, ai làm được thì cũng mừng và hành vi của mình đã có tác động đến người khác để họ cùng làm với mình là quá quý!

Ông nhận xét như thế nào về thực trạng nhiều trường học đang có tới 2-3 nhà cung cấp đường kết nối Internet miễn phí trong khi còn nhiều trường học chưa có đường kết nối? Và từ câu chuyện này, ông có rút ra được điều gì?

Khi những trường đã có kết nối Internet mà doanh nghiệp vẫn triển khai kết nối những đường Internet khác vào, trong khi còn nhiều trường chưa được kết nối thì rõ ràng là lãng phí. Và quan điểm cho rằng các doanh nghiệp cứ miễn phí để người dùng có nhiều lựa chọn tuy không sai nhưng chưa phù hợp với giai đoạn hiện nay.

Từ câu chuyện thực tiễn trên, một vấn đề được đặt ra là đã đến lúc phải tổ chức để cùng làm, phải chia nhau ra để làm cho hiệu quả hơn, tránh chồng chéo lãng phí, ai mạnh chỗ nào thì làm chỗ đó...

Tôi cho rằng Bộ TT&TT nên đứng lên đảm nhận vai trò tổ chức một kế hoạch tổng thể, bao quát được hết. Bộ có thể đề nghị từng doanh nghiệp lên kế hoạch chi ngân sách, cam kết thực hiện và trên cơ sở đó phân bổ cho các doanh nghiệp. Bộ và các cơ quan liên quan sẽ còn đóng vai trò động viên, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp làm. Ví dụ, có thể làm kế hoạch từ năm 2010. Thậm chí, kế hoạch tổng thể này có thể sẽ thu hút được cả những doanh nghiệp tư nhân với những mức chi dù có thể chỉ là khiêm tốn nhưng cũng sẽ là rất quý đối vơí việc thực hiện lợi ích xã hội. Và qua kết quả thực hiện, Bộ sẽ là người chủ trì việc tuyên dương, khen thưởng và công bố thành tích của từng doanh nghiệp trước xã hội.

Theo ông đánh giá, triển vọng thị trường Internet dành cho ngành giáo dục tương lai sẽ như thế nào?

Tôi đánh giá rất cao về thị trường tiềm năng này vì các cháu học sinh sẽ chính là những khách hàng trong tương lai. Khi các cháu trưởng thành và kiếm ra tiền thì đấy sẽ là những người sử dụng sản phẩm. Chính các cháu là những người tiêu dùng Internet tốt nhất, càng trẻ thì càng tiêu dùng tốt chứ không phải những người lớn tuổi là những người tiêu dùng tốt. Còn đem lại hiệu quả thế nào lại là vấn đề nữa chúng ta cũng phải quan tâm. Giữa vấn đề tiêu dùng và đem lại hiệu quả thế nào hiện đang là một vấn đề bức xúc của xã hội.

Hiện một số ý kiến cho rằng việc phổ cập Internet nên bắt đầu từ các cấp đại học, THPT, nhưng tôi lại nghĩ cần phải chú ý từ các cấp thấp nhất trở lên, tức là quan tâm ngay từ các cháu cấp mẫu giáo, tiểu học. Ngay từ bé đã được định hướng tốt về Internet thì lớn lên sẽ trở thành nhận thức đúng đắn. Đối với các cháu lớn, chỉ cần những kích cầu, những tác động và điều kiện là các cháu tức khắc nhập cuộc, nhưng đối với các cháu bé mới cần sự trợ giúp, và cần những định hướng giáo dục nhân cách, giáo dục ứng xử...

Ở đây chúng ta cũng lại nhìn thấy vấn đề cần phải có một kế hoạch tổng thể về phát triển Internet trong ngành giáo dục với sự quan tâm của nhiều cấp, ngành, xã hội và gia đình, với những định hướng thị trường, định hướng giáo dục và định hướng giải pháp công nghệ nhằm trang bị những hành trang cần thiết cho các thế hệ tương lai. Các doanh nghiệp, kể cả thành phần kinh tế tư nhân sẽ cùng phải tham gia vào kịch bản lớn này.

Xin cảm ơn ông!

Theo Ictnews