Vấn đề đặt ra hiện nay là thủ tục hải quan điện tử sẽ được triển khai theo mô hình nào để đạt mục đích mà các DN mong đợi, đó là thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu (XNK) nhanh chóng, thuận tiện?

Hiện nay thủ tục hải quan điện tử đang được áp dụng thí điểm (từ năm 2005) tại Cục Hải quan Hải Phòng và TP Hồ Chí Minh. Với phương pháp quản lý có ứng dụng mạnh mẽ CNTT, quản lý thông tin tập trung, một số loại hình hàng hóa XNK của các DN áp dụng thí điểm đã được thông quan nhanh chóng, giảm bớt các khâu trung gian và giấy tờ không cần thiết.

Tại Hải quan Hải Phòng, đến nay đã có 265 DN được cấp giấy chứng nhận tham gia thủ tục hải quan điện tử. Nếu DN khai báo chính xác, chấp hành tốt pháp luật còn được hưởng ưu đãi về hình thức và tỷ lệ kiểm tra hàng hoá... thì thời gian thông quan chỉ còn 30 - 60 phút (đối với hàng XK phải kiểm tra thực tế hàng hoá); nếu miễn kiểm tra thời gian thông quan chỉ còn 10 phút. Đối với hàng NK, thời gian thông quan chỉ còn từ 1- 2 giờ, hàng miễn kiểm tra còn 5 - 30 phút...

Với mô hình thủ tục hải quan điện tử hiện tại, các DN sẽ tập trung thực hiện tại Chi cục Hải quan điện tử, các khâu kiểm tra thực tế hàng hóa XNK (nếu có) sẽ được Chi cục Hải quan điện tử phối hợp với các Chi cục Hải quan cửa khẩu thực hiện. Tới đây mở rộng thủ tục hải quan điện tử tại các 5 Cục Hải quan khác, mô hình thủ tục hải quan điện tử đang được định hướng, cân nhắc.

Đến thời điểm này, mô hình mở rộng thủ tục hải quan điện tử đang được dự kiến tiến hành theo mô hình 3 khối xử lý thông tin và thông quan hàng hóa. Bao gồm: khối 1 là khối tiếp nhận thông tin, xử lý thông tin và phản hồi thông tin tự động; khối 2 là khối kiểm tra sơ bộ thông tin khai điện tử và kiểm tra chi tiết các chứng từ thuộc bộ hồ sơ hải quan; khối 3 là khối kiểm tra thực tế hàng hóa.

Hệ thống thủ tục hải quan điện tử sẽ được xây dựng, thử nghiệm và triển khai từ một Chi cục, sau đó mở rộng ra các chi cục còn lại và từng bước mở rộng theo từng loại hình. Như vậy thủ tục hải quan điện tử sẽ được áp dụng song song với phương pháp làm thủ tục hải quan truyền thống, có mở rộng cả về phạm vi, quy mô và tính chất so với việc thí điểm tại Cục Hải quan Hải Phòng và TP HCM trước đó.

Khác với việc tập trung thực hịên tại Chi cục Hải quan điện tử như giai đoạn thí điểm, tại Hải quan Bình Dương (dự kiến thực hiện trong 6 tháng đầu năm), việc tiếp nhận xử lý thông tin tập trung và phản hồi thông tin sẽ do Phòng thông quan điện tử thuộc Cục thực hiện. Việc kiểm tra chi tiết hồ sơ hải quan và kiểm tra thực tế hàng hóa sẽ do các Chi cục thực hiện.

Trước mắt Hải quan Bình Dương sẽ triển khai thủ tục hải quan điện tử tại Chi cục Hải quan quản lý hàng XNK ngoài Khu công nghiệp với các loại hình kinh doanh, sản xuất xuất khẩu, gia công với khoảng 10-16 doanh nghiệp được lựa chọn theo tiêu chí như có nhà máy, xí nghiệp tại địa bàn Bình Dương, có kim ngạch XNK, lượng tờ khai và số thu nộp ngân sách tương đối lớn; doanh nghiệp có hệ thống kế toán rõ ràng, chấp hành tốt pháp luật hải quan.

Cũng áp dụng vào khoảng giữa năm 2009, Cục Hải quan Đồng Nai sẽ thực hiện thủ tục hải quan điện tử tại Chi cục Hải quan Biên Hoà, trước mắt áp dụng với khoảng 20 doanh nghiệp đối với các loại hình kinh doanh, sản xuất xuất khẩu và gia công. Việc tiếp nhận, xử lý thông tin tự động tập trung sẽ được thực hiện tại Trung tâm Dữ liệu CNTT Cục Hải quan Đồng Nai. Dự kiến sẽ thiết lập đường truyền cáp quang để phục vụ thực hiện thủ tục hải quan điện tử dưới hình thức thuê đường truyền tốc độ cao của công ty Viễn thông Đồng Nai…

Để việc mở rộng thủ tục hải quan điện tử có hiệu quả, tới đây Tổng cục Hải quan sẽ rà soát, sửa đổi cơ sở pháp lý cho triển khai mở rộng; chuẩn bị hạ tầng công nghệ thông tin và hoàn thiện phần mềm thông quan điện tử để đẩy nhanh tốc độ xử lý dữ liệu điện tử; xây dựng phương án quản lý rủi ro; phương án triển khai hoạt động kiểm tra sau thông quan…

Được biết, Hải quan Hải Phòng cũng đang sẵn sàng để chuẩn bị áp dụng mở rộng về số lượng, quy mô DN làm thủ tục hải quan điện tử. Dự kiến, Hải quan Hải Phòng đang đề xuất TCHQ cho phép làm thủ tục hải quan điện tử đối với hàng hoá XNK thuộc các loại hình như: hàng hoá XNK của DN chế xuất; hàng hoá kinh doanh tạm nhập - tái xuất, chuyển khẩu; hàng hoá của thương nhân ưu tiên đặc biệt…

Việc mở rộng thủ tục hải quan điện tử tại Hải quan Hải Phòng sẽ tiến tới áp dụng mô hình thông quan tập trung cấp Cục, trước mắt đơn vị này đề xuất vẫn duy trì mô hình Chi cục Hải quan điện tử như hiện nay.

Theo Lao động