Tuy nhiên, công nghiệp phần mềm Việt Nam hiện nay chỉ đóng góp một phần nhỏ trong toàn ngành công nghiệp công nghệ thông tin (CNpCNTT) và là con số quá ít ỏi so với công nghiệp phần cứng. Theo báo cáo của Bộ TT&TT, tổng doanh số toàn ngành CNpCNTT năm 2007 đạt khoảng 3,75 tỷ USD, trong đó, CNp phần cứng chiếm 82% với 3 tỷ USD, Công nghiệp phần mềm chỉ chiếm khoảng 13% với tổng doanh số đạt 498 triệu USD.

Ngành CNpCNTT Việt Nam - đã được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước - sẽ có chiến lược phát triển đúng đắn như thế nào trong giai đoạn tới?, một ngành tạo ra tỷ suất lợi nhuận lớn và tiềm năng như CNp phần mềm sẽ "đột phá" thế nào để xứng với tiềm năng của nó? VietNamNet đã có cuộc trao đổi với Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Minh Hồng, bên lề Hội thảo quốc gia về CNpCNTT năm 2008.

Chú trọng công nghiệp dịch vụ và phụ trợ

- Thưa Thứ trưởng, Hội thảo quốc gia về CNpCNTT với chủ đề: “CNpCNTT trong xu thế đầu tư mới”. Trong bối cảnh của cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới, kinh tế trong nước cũng suy giảm như hiện nay, vậy “xu thế đầu tư mới” ở đây được xác định là như thế nào?

Thứ trưởng Nguyễn Minh Hồng: "Kết hợp được hai yếu tố: định hướng đầu tư sản xuất kinh doanh của DN và hỗ trợ đúng lúc của Chính phủ sẽ thúc đẩy phát triển ngành CNpCNTT". (Ảnh: Lê Anh Dũng)

Thứ trưởng Nguyễn Minh Hồng: Đúng như bạn hỏi, đứng trước tình hình biến động của thế giới mà chúng ta cũng cần có những bước đi phù hợp. Nếu như trước đây khi Việt Nam chưa gia nhập WTO, sự tác động của cuộc khủng hoảng tiền tệ ở châu Á năm 1997 khiến chúng ta chưa bị ảnh hưởng nhiều. Nhưng hiện nay, cả thế giới đang phải tìm cách thoát ra khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu, Việt Nam đã hội nhập và không tránh khỏi những tác động mạnh từ cuộc khủng hoảng này.

Biến động từ các cuộc khủng hoảng tài chính, khủng hoảng sinh thái tác động mạnh mẽ tới sự chuyển dịch luồng vốn đầu tư vào và ra. Vì thế, xu hướng đầu tư trong ngành CNpCNTT Việt Nam giai đoạn này cần được xác định theo các hướng như sau: Tiếp tục đẩy mạnh thu hút đầu tư nước ngoài, chủ động đón nhận làn sóng chuyển dịch đầu tư về CNTT-TT có chọn lọc và chất lượng; Tập trung phát triển công nghiệp dịch vụ và phụ trợ, đặc biệt là công nghiệp nội dung và dịch vụ outsourcing; Nâng cao năng lực cạnh tranh cho các DN CNTT để có thể có các giải pháp đối phó với các cuộc khủng hoảng toàn cầu về tài chính và môi trường.

Hiện nay, các DN trong nước chưa thể cạnh tranh trực tiếp với các tập đoàn đa quốc gia khác tại thị trường trong nước và thế giới. Vì thế, tôi cho rằng, chúng ta vẫn cần phải hợp tác dựa vào sức mạnh của các tập đoàn đa quốc gia, bằng cách thúc đẩy sự liên kết giữa các DN trong nước và các tập đoàn nước ngoài để nâng cao năng lực sản xuất, nỗ lực vượt bậc để cải thiện năng lực sản xuất và cạnh tranh để trở thành một mắt xích tích cực trong chuỗi cung ứng giá trị sản xuất toàn cầu.

- Trong 1 ngày hội thảo, hầu hết các tham luận trình bày, kiến nghị của các cơ quan, tổ chức, DN, các Hiệp hội chuyên ngành... đều có đề cập đến việc “cần sự ưu đãi hơn nữa” của Chính phủ dành cho ngành CNpCNTT (ví dụ: ưu đãi về thuế VAT, thuế thu nhập, thuế đất, trợ cấp xuất khẩu,...). Ý kiến của Thứ trưởng như thế nào về việc này?

Thứ trưởng Nguyễn Minh Hồng: CNpCNTT được xếp vào lĩnh vực đặc biệt ưu đãi đầu tư và được Nhà nước dành cho ưu đãi đầu tư gần như ở mức cao nhất. Các kiến nghị của đại diện các cơ quan, tổ chức, DN, hiệp hội tại Hội thảo sẽ được Bộ TT&TT phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước liên quan phân tích, xem xét một cách cụ thể và nếu thấy hợp lý sẽ đề xuất điều chỉnh.

Tuy nhiên, trong quá trình quản lý ngành, việc ưu đãi và hỗ trợ của Chính phủ không phải lúc nào cũng là đòn bẩy để thúc đẩy sự phát triển ngành CNpCNTT, chưa kể đến các ràng buộc, cam kết xoá bỏ các hình thức ưu đãi, hỗ trợ trong hội nhập.

Theo tôi, làm thế nào để các chính sách của nhà nước vừa có tác động tới sự phát triển của ngành, vừa đảm bảo cho nguồn thu của ngân sách (đóng góp của ngành CNpCNTT vào tổng thu nhập quốc dân), trên cơ sở xây dựng một khung ưu đãi hợp lý, minh bạch, ổn định sẽ là cách làm hiệu quả trong thời điểm này.

Hỗ trợ của Chính phủ ĐÚNG và CÓ THỜI HẠN!

(Ảnh: VNN) Phó Thủ tướng, Trưởng ban chỉ đạo quốc gia CNTT Nguyễn Thiện Nhân: Liên kết các "điểm sáng" để thành "vùng sáng" cho quốc gia Tỷ trọng xuất khẩu các sản phẩm CNTT của Việt Nam hiện vẫn còn quá thấp. Nhìn sang Phillipine, với dân số tương đương với, điều kiện địa lý khó khăn với hàng nghìn hòn đảo nhưng tỷ trọng xuất khẩu CNTT của họ đạt 60%, còn Thái Lan cũng đạt gần 40%. Điều đó rất đáng suy nghĩ! Đối với các DN CNTT trong nước, tôi cho rằng, điều quan trọng là phải định vị được sản phẩm mà mình chọn cho thị trường trong nước và ngoài nước. Cũng đã trải qua hơn 10 năm các DN Việt Nam vật lộn, trải qua nhiều kinh nghiệm, tiếp xúc với nước ngoài,....10 năm trước chúng ta không có được những thành tựu như Công viên phần mềm Quang Trung, không có các khu Công nghệ cao như Hòa Lạc, khu CNC thành phố HCM, không có các DN Việt Kiều lớn mạnh...Đó chính là những điểm sáng mà chúng ta cần liên kết lại trở thành vùng sáng cho quốc gia!. Hiện nay chúng ta đã có Bộ quản lý chuyên ngành là Bộ TT&TT. Chúng ta sẽ tiến hành đánh giá lại toàn bộ ngành công nghiệp CNTT, trên cơ sở Chương trình công nghệ thông tin quốc gia, để có những điều chỉnh phù hợp... (Huyền Chi ghi)

- Báo cáo trình bày của Vụ CNTT, Bộ TT&TT cho biết: “sự hỗ trợ của Chính phủ chỉ là trợ giúp, không phải là nhân tố quyết định”, còn Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân cũng nói: “Chính phủ không thể làm hộ DN”. Vậy, xin Thứ trưởng cho biết: Sự hỗ trợ của Chính phủ cụ thể sẽ như thế nào và các DN sẽ phải nỗ lực ra sao trong công cuộc phát triển ngành CNpCNTT Việt Nam?

Thứ trưởng Nguyễn Minh Hồng: Kinh nghiệm thành công của các nước Châu Á trong việc phát triển ngành CNpCNTT đã chỉ ra rằng: Sự hỗ trợ tối đa của Chính phủ và sự nỗ lực cộng thêm nhận thức đúng đắn của DN là 2 nhân tố quan trọng cho ngành CNpCNTT phát triển. Ngành CNpCNTT Việt Nam cũng không nằm ngoài công thức này.

Bên cạnh đó, sự hỗ trợ của Chính phủ là phải đúng lúc và có thời hạn. Thứ nhất, sự hỗ trợ của Chính phủ đúng lúc sẽ là cú hích, là đòn bẩy để ngành CNpCNTT có bước tiến vượt bậc. Thứ hai, sự hỗ trợ của Chính phủ không thể thường xuyên và liên tục vì nguồn lực là hạn chế. Chính vì thế mới phải cần thời hạn.

Thực tế đã cho thấy, Chính phủ đã áp dụng các biện pháp hỗ trợ một số ngành công nghiệp trong khoảng thời gian tương đối dài (trước khi gia nhập WTO) nhưng thực sự không hiệu quả. Vì vậy, đối với ngành CNpCNTT, sự hỗ trợ của Chỉnh phủ chỉ có thể mang tính khuyến khích động viên chứ không thể không có thời hạn.

Tôi cho rằng, sự hỗ trợ của Chính phủ chỉ có thể dưới các hình thức: Hoàn thiện môi trường pháp lý, minh bạch và ổn định; Đầu tư nghiên cứu phát triển; Hỗ trợ DN xây dựng và quảng bá thương hiệu; Hỗ trợ DN áp dụng tiêu chuẩn quản lý quy trình sản xuất tiên tiến như: ISO, CMM, CMMi...; Hỗ trợ DN đào tạo các loại hình nhân lực thông qua các khoá đào tạo ngắn hạn chất lượng cao; Xây dựng các vườn ươm DN....

Còn đối với các DN, quyết sách đúng đắn của họ mới là nhân tố quyết định. Sự nỗ lực của DN được thể hiện trong các hoạt động đầu tư sản xuất kinh doanh, công nghệ, thị trường, nhân lực,... Nếu chính sách hỗ trợ (ví dụ như bảo trợ sản xuất trong nước) nhưng bản thân DN không tự lực vươn lên, không dám chấp nhận mạo hiểm, không có tầm nhìn dài hạn, tâm lý “ăn xổi ở thì” chạy theo lợi nhuận trước mắt thì cũng không thể tận dụng được cơ hội này.

Kết hợp được hai yếu tố: định hướng đầu tư sản xuất kinh doanh của DN và hỗ trợ đúng lúc của Chính phủ sẽ thúc đẩy phát triển ngành CNpCNTT.

Ba định hướng lớn của ngành CNpCNTT

- CNpPM chỉ chiếm 13% tổng doanh thu toàn ngành CNpCNTT, con số quá nhỏ so với mức 82% của CNpPC, trong khi CNpPM mới chính là ngành tạo ra giá trị lớn. Vậy Bộ TT&TT và Ban chỉ đạo quốc gia về CNTT có xác định một chiến lược cụ thể để thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa ngành CNpPM trong nước phát triển?

TIN LIÊN QUAN
28/11: Khai mạc hội thảo quốc gia về công nghiệp CNTT Đẩy mạnh phát triển công nghiệp CNTT Việt Nam Dấu hiệu tích cực trong cạnh tranh công nghiệp CNTT Thách thức lớn nhất là tạo đủ nguồn lực chất lượng cao "Cần làm rõ hiện trạng ngành công nghiệp CNTT VN!" Bảo đảm và ưu đãi phát triển ngành công nghiệp CNTT Chính phủ đang nỗ lực phát triển công nghiệp CNTT

Thứ trưởng Nguyễn Minh Hồng: Đúng thế, doanh thu CNpPM chỉ chiếm 13% tổng doanh thu toàn ngành CNpCNTT, khá khiêm tốn so với doanh thu CNpPC (82%). Tuy nhiên cần khẳng định lại rằng, tính đến nay CNpPM lại tạo ra tỷ suất lợi nhuận lớn hơn nhiều lần so với CNpPC. Đầu tư cho CNpPC lớn, chủ yếu là đầu tư nước ngoài nhưng phần giá trị gia tăng thấp, hàm lượng lao động đóng góp của người Việt Nam nhỏ trong mỗi sản phẩm phần cứng. Trong bối cảnh hiện nay, phát triển CNpPM là một trong những giải pháp góp phần chống lạm phát, giảm nhập siêu, tăng hiệu quả của nền kinh tế.

Chỉ thị số 58 từ năm 2000 của Bộ Chính trị cũng đã khẳng định: Cần phát triển CNpCNTT thành một ngành kinh tế quan trọng, đặc biệt là phát triển CNpPM. Vì vậy, Bộ TT&TT đã soạn thảo và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình phát triển CNpPM Việt nam (theo quyết định 51/2007/QĐ-TTg), và Chương trình phát triển Công nghiệp Nội dung số Việt Nam (theo quyết định 56/2007/QĐ-TTg) với mục tiêu đến năm 2010 tổng doanh thu phần mềm và dịch vụ đạt trên 800 triệu USD/năm, trong đó giá trị xuất khẩu đạt ít nhất 40%, và các giải pháp cụ thể nhằm đạt được mục tiêu đề ra.

Mới đây, Viện Công nghệ phần mềm và Nội dung số Việt Nam (trực thuộc Bộ TT&TT) cũng đã được thành lập, nhằm triển khai các giải pháp thúc đẩy sự phát triển CNpPM Việt Nam. Bộ TT&TT cũng mới soạn thảo và trình Thủ tướng Chính phủ Quy chế quản lý Chương trình phát triển CNpPM và nội dung số VN, hiện đang chờ phê duyệt. Quy chế này là cơ sở để việc xây dựng và triển khai các đề án, dự án nhằm thực hiện các nội dung, nhiệm vụ được thuận lợi.

Trong khi chờ Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy chế, Bộ TT&TT cũng đang đôn đốc các Bộ, ngành, địa phương triển khai xây dựng các đề án, dự án để triển khai thực hiện các nội dung thuộc Chương trình. Bản thân Bộ TT&TT cũng đang xúc tiến xây dựng một số dự án thuộc Chương trình phát triển CNpPM như: Dự án xây dựng thương hiệu cho ngành CNpPM và nội dung số Việt Nam, Dự án hỗ trợ các DNPM Việt Nam xây dựng và áp dụng chuẩn CMMi, Dự án xây dựng hệ thống xếp bậc nhân lực PM&NDS, Đề án xây dựng Quỹ phát triển công nghiệp phần mềm, Đề án xây dựng Quỹ phát triển nhân lực cho CNpCNTT...

Cùng với việc đẩy mạnh triển khai các Chương trình đã được Thủ tướng phê duyệt, Bộ TT&TT cũng sẽ có sự đánh giá, xem xét để xây dựng để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt các kế hoạch, chương trình phát triển CNpPM và CNNDS phù hợp cho giai đoạn đến 2015, tầm nhìn 2020.

Hiện trạng CNpCNTT Việt Nam:- Tốc độ tăng trưởng: bình quân giai đoạn 2002 - 2007 khoảng 25% - Tốc độ tăng trưởng của ngành CNp điện tử dân dụng: 25% - Tốc độ tăng trưởng của ngành CNp điện tử chuyên dụng: 20% - Tốc độ tăng trưởng của ngành CNp phần cứng máy tính: 17,6% - Tốc độ tăng trưởng của ngành CNp BCVT: 18% - Tốc độ tăng trưởng của ngành CNp phần mềm + dịch vụ: 35% - Doanh số toàn ngành năm 2007: 3758 triệu USD - Doanh số của CNpPM năm 2007: 498 triệu USD - Doanh số của CNpPC năm 2007: 3000 triệu USD - Tổng lượng vốn FDI đầu tư vào CNTT năm 2007: 10 tỷ USD (Theo báo cáo của Vụ CNTT, Bộ TT&TT tại hội thảo quốc gia về CNp CNTT ngày 28/11/2008 tại Hà Nội).

- Xin Thứ trưởng cho biết, định hướng phát triển trong năm 2009 và những năm tiếp theo của ngành CNpCNTT Việt Nam? Những cơ hội và thách thức?

Thứ trưởng Nguyễn Minh Hồng: Tôi cho rằng, chúng ta có một số cơ hội lớn như: Việt Nam là thành viên của WTO, có thể hội nhập sâu rộng hơn vào nền kinh tế toàn cầu, cơ hội thu hút FDI trực tiếp và gián tiếp từ nước ngoài và cơ hội outsourcing do việc mở cửa thị trường thế giới.

Còn thách thức cũng không ít. Thế giới đối mặt với khủng hoảng kinh tế trên quy mô toàn cầu, hủng hoảng sinh thái đang là thách thức nghiêm trọng đối với nhân loại. Các rào cản thương mại và hầu hết các chính sách bảo hộ đều phải dỡ bỏ theo lộ trình, sự hỗ trợ của Nhà nước cần tuân thủ cam kết hội nhập, thông qua các hàng rào kỹ thuật hoặc các quy định đảm bảo cạnh tranh bình đẳng như luật chống bán phá giá....

Ngoài ra, gia công phần mềm xuất khẩu trước đây vẫn được coi là cơ hội lớn nhưng hiện nay cũng đang gặp nhiều thách thức, khó khăn. Bởi cuộc khủng hoảng kinh tế phủ đều lên các nước, nên các tập đoàn đều phải cắt giảm chi tiêu, nhiều dự án lớn về CNTT phải lùi lại, vì thế cạnh tranh trong gia công phần mềm sẽ gay gắt hơn.

Trong bối cảnh như vậy, định hướng của ngành CNpCNTT Việt Nam như tôi đã nói, sẽ tập trung vào 3 vấn đề chính: Tiếp tục đẩy mạnh thu hút đầu tư nước ngoài, chủ động đón nhận làn sóng chuyển dịch đầu tư về CNTT-TT có chọn lọc và chất lượng; Tập trung phát triển công nghiệp dịch vụ và phụ trợ, đặc biệt là công nghiệp nội dung và dịch vụ outsourcing và Nâng cao năng lực cạnh tranh cho các DN CNTT để có thể có các giải pháp đối phó với các cuộc khủng hoảng toàn cầu về tài chính và môi trường.
 
Về phía cơ quan quản lý nhà nước là Bộ TT&TT sẽ tiếp tục hoàn thiện những cơ chế, quy định nhằm đẩy mạnh việc triển khai các dự án ứng dụng CNTT trong các cơ quan, tổ chức, DN nhà nước nhà nước và trong xã hội, tạo điều kiện thuận lợi cho các DN phần mềm Việt Nam tham gia thị trường trong nước có quy mô tương đối lớn này.

- Xin cảm ơn Thứ trưởng!

Theo Vietnamnet