10 năm đã trôi qua kể từ ngày dự án Firefox của hãng Mozilla được thành lập. Đến nay, với chỉ không đầy 100 nhân viên, dự án này đã mở được cánh cửa sắt của thị trường các trình duyệt web bấy lâu nay vẫn bị Microsoft đóng kín.

Nếu không có sự xuất hiện của Mozilla và Firefox, sẽ chẳng có gì ngạc nhiên nếu như Microsoft lại thống trị thị trường này như cách mà họ đã từng làm với các máy tính cá nhân. Những gì Firefox đã và đang làm được là minh chứng rõ ràng nhất cho những tác động của phần mềm nguồn mở đối với công nghiệp công nghệ thông tin.

Sự trả thù ngọt ngào

Hơn một thập kỷ trước, năm 1998, người đi tiên phong trong các trình duyệt web là hãng Netscape Communication đang bị dồn ép một cách tàn nhẫn bởi trình duyệt Internet Explorer (IE) của Microsoft. Chiến thuật mà Microsoft áp dụng để cạnh tranh và sau đó là thống trị trong thị trường trình duyệt là miễn phí luôn IE và đính kèm vào hệ điều hành Window, hệ điều hành có trong hầu hết các máy tính trên thế giới.

Chiến thuật của Microsoft quá hiệu quả và Netscape bị giáng một đòn khá mạnh. Hãng buộc phải cay đắng chấm dứt việc bán trình duyệt Navigator, đồng thời công khai toàn bộ mã nguồn trình duyệt này, với hy vọng những lập trình viên tình nguyện có thể thừa hưởng những tính năng của Navigator để phá vỡ thế thống trị của Microsoft.

Nhưng đến ngày 1/2/2008, American Online (AOL), công ty mẹ của Netscape, tuyên bố không phát triển trình duyệt của họ nữa. Navigator chính thức nói lời chia tay với người dùng Internet.

Trong khi đó, Mozilla - người "con nuôi" của Netscapte, với thuở ban đầu gồm hầu hết các nhân viên từng làm việc cho Netscape - đã có một sự trả thù ngọt ngào đối với Microsoft, khi đang từng bước lấy đi khách hàng của IE bằng "vũ khí" Firefox.

Chỉ sau 4 năm, Firefox đã dần dần phá vỡ thế độc tôn của Microsoft trong thị trường trình duyệt. Năm 2004, năm Firefox ra mắt, có tới 95% những người dùng Internet sử dụng IE để lướt web. Tháng 5/2008, con số dành cho IE chỉ còn 73,8%, Firefox từ con số 0 đã chiếm 18,4% thị phần, lượng phần trăm ít ỏi còn lại thuộc về các trình duyệt khác, trong đó nổi lên Safari của hãng Apple.

Trong khi Microsoft vẫn đang nắm phần lớn thị phần, Mozilla đã kịp xây dựng cho mình một chỗ đứng chắc chân trong cuộc cạnh tranh này. Hầu hết các ông chủ website trước khi bắt tay vào xây dựng trang web của mình hiện đã có thêm lựa chọn bên cạnh nền tảng công nghệ truyền thống của Microsoft, đó là chuẩn mã nguồn mở của Firefox. Có thể nói, chính Firefox đã tạo nên xu hướng này của Internet.

Chất lượng tốt và đúng thời điểm

Khá thú vị là những thành công đến với Mozilla lại một phần bắt nguồn từ Micrososft. Sau khi Netscape bị tiêu diệt, gã khổng lồ phần mềm cảm thấy không còn hứng thú với thị phần trình duyệt và dừng việc cải tiến IE. Điều này mở ra cơ hội có tính bước ngoặt cho Mozilla. Chủ tịch của Mozilla Foundation, Mitchell Baker, đã thừa nhận Firefox của bà đã chọn rất đúng thời điểm để ra đời.

"Chúng tôi đã xây dựng một sản phẩm tốt trong một thời điểm hợp lý. Nó là sự kết hợp của cả quyết tâm và may mắn. Firefox xuất hiện đúng vào lúc mọi người cảm thấy IE thật tệ và mất hết kiên nhẫn với trình duyệt này. Và họ cảm thấy hạnh phúc khi có thêm một lựa chọn là Firefox", bà Mitchell Baker nói.

Tháng 3 vừa qua, như một lời tổng kết sau 10 năm ra đời, bà Baker viết trên trang chủ của Mozilla về những chiến lược và kế hoạch của Firefox trong 10 năm sắp tới: "Chúng tôi sẽ đưa nguồn mở, những cơ hội mới, lựa chọn mới và đột phá vào cơ sở hạ tầng của Internet".

Không ai có thể đảm bảo cho những thành công sắp tới của Mozilla, giống như trong quá khứ, không ai có thể tiên đoán những thành tựu mà Mozilla đã đạt được ở thời điểm này. Sự cạnh tranh ngày một lớn. Trong vòng hai năm, Microsoft đã bắt đầu tăng cường và có những cải tổ mạnh mẽ đối với IE. Mozilla lại một lần nữa phải chứng minh họ trong thế giới biến động liên tục của web và Internet, nhất là trong trị trường điện thoại di động.

Những hướng đi mới

Những thành công đối với trình duyệt cho máy tính cá nhân đã tạo đà cho Mozilla tiếp tục tấn công vào các thị trường khác.

Quan trọng nhất có lẽ là thị trường trình duyệt cho điện thoại di động, thị trường được đánh giá là thị trường thay thế cho các máy tính trong tương lai trở thành công cụ để người dùng tiếp cận thế giới Internet. Một trong các mục tiêu của họ là cho ra đời phiên bản Firefox cho thị trường này vào cuối năm nay.

Ngoài ra, trong đầu năm nay, Mozilla đã kịp thành lập một đơn vị mới là Mozilla Messaging để tập trung vào các sản phẩm dành cho thư điện tử.

Cho dù hướng đến thị trường nào, Firefox vẫn luôn trung thành với mục tiêu xây dựng một chuẩn công nghệ mở cho Internet và đem lại lợi ích tối đa cho người sử dụng. Minh chứng rõ ràng nhất là Firefox vẫn cho phát triển những add-ons ngăn chặn quảng cáo như Ads Block. Điều này có thể khiến Firefox mất đi nhiều lợi thế thương lượng đối với các hãng quảng cáo, nhưng quan trọng là nó đem lại sự tiện nghi cho người dùng.

"Nhiệm vụ của chúng tôi là phát triển nền tảng mở cho web và đưa sự tiện nghi đến với cộng đồng Internet" Giám đốc điều hành của Mozilla, John Lilly, cho biết.

Có thể nói Mozilla đã và đang chứng minh được một chân lý cuộc đời: với sự quyết tâm và cộng thêm may mắn, chàng tý hon David có thể khuất phục được người khổng lồ Goliath.

Theo Vneconomy