Ngày nay, phần mềm nguồn mở đang thách thức các mô hình sở hữu độc quyền, hàng trăm triệu người trong các xã hội đang nổi lên đang lựa chọn các nền tảng cho máy tính đầu tiên của họ từ một dãy các giải pháp thay thế, các nhà cung cấp chính đang chuyển đổi từ các chiến lược sản phẩm sang dịch vụ, và phần mềm như một dịch vụ cuối cùng tự bản thân nó đang tới – để chỉ nhắc lại nhở số ít trong rất nhiều lực lượng mà họ đang biến đổi thực tế mà chúng đã định luật chơi cho thị trường công nghệ thông tin hàng chục năm nay. Khi bụi lắng xuống, việc sắp xếp và xác định về Sức mạnh Vĩ đại của thế giới công nghệ thông tin sẽ khác so với Sức mạnh Vĩ đại của thế giới ở cuối của Thế Chiến lần thứ Nhất.

Dưới ánh sáng mà ODF và OOXML đấu tranh sẽ thực sự phải nhìn ra được, và vì lý do này tôi đã dành chuyên san cho xuất bản phẩm mới nhất của tạp chỉ Tiêu chuẩn Ngày nay (Standards Today) để khai phá những khía cạnh được bổ sung trước thềm của cuộc họp quyết định có biểu quyết của OOXML – BRM (Ballot Resolution Meeting) mà nó sẽ bắt đầu vào ngày 25/02/2008 tại Geneva, Thuỵ Sĩ. Trong bài viết đặc trưng (Feature Article) cho chuyên san này, tôi đi sâu vào việc xem xét lại làm thế nào thị trường thấy được chỉ một nhà cung cấp đã kiểm soát “nền tảng tiêu chuẩn” sẽ trở thành một thứ có thể chấp nhận được trong những ngày đầu của các máy tính để bàn, và còn tỷ số giữa giá thành/lợi nhuận bây giờ đã được đảo ngược, khi những giải pháp thay thế nhiều hơn, những người sử dụng đầu cuối thạo đời hơn, các tiêu chuẩn mở hữu dụng hơn và sự lan toả của nguồn mở. Bài viết kết thúc với tổng kết sau:

V Tổng kết

Sự thành công không mong đợi của ODF trong thị trường là một triệu chứng của sự chuyển dịch cơ bản theo một hệ thống tương tác (ecosystem) về công nghệ thông tin đã đủ độ chín, được đặc trưng bởi những người sử dụng đầu cuối ngày càng đòi hỏi và thạo đời hơn, sự cạnh tranh trỗi lại, các công nghệ xúc tác mới, và các lực lượng khác mà chúng là rộng lớn ngoài tầm kiểm soát của Microsoft.

Lịch sử dạy rằng sự độc quyền trên thị trường, như các đế chế trong thế giới rộng lớn bao la, là hiếm có thể chịu đựng được trong một thời gian dài, và cuối cùng nạn nhân đổ gục cả vì sự tấn công từ bên ngoài lẫn những yếu kém nội bộ bên trong. Mức độ mà ở đó các đối thủ cạnh tranh của Microsoft đã nắm lấy, và nhiều khách hàng và chính phủ các quốc gia đều khắp đã đồng thanh với ODF là những dấu hiệu mạnh mẽ rằng những nền tảng dựa vào đó sự thống trị có tính lịch sử của Microsoft có lẽ cuối cùng đang suy yếu.

ODF tự bản thân nó có lẽ không lật đổ được Microsoft khỏi ngai vàng đáng thèm muốn của nó. Nhưng ví dụ rất công chúng này của ODF, khi được chơi trong con mắt của công chúng, đã mang tới sự chú ý mới về giá trị mà sự cạnh tranh thực sự trong thị trường có thể đưa ra, cũng như về thực tế mà cuộc sống không có một tiêu chuẩn “de facto” đơn nhất có lẽ không chỉ có thể tưởng tượng được, mà còn khát khao được. Khi kết hợp với các dòng phần mềm nguồn mở như một dịch vụ SaaS (Software as a Service) đầy sức thuyết phục ngang ngửa, Microsoft có lẽ sẽ phải đối mặt với những thách thức thường xuyên ngày một gia tăng trong tương lai từ các đối thủ cạnh tranh được xác định nhiều hơn từ trước tới nay, tương tự như những thứ mà ODF đặt ra.

Kinh nghiệm của ODF vì thế sẽ đưa ra không chỉ là một mô hình thành công mà theo đó các đối thủ cạnh tranh của Microsoft có lẽ sẽ dựa vào những khởi xướng chiến lược khác trong tương lai, mà còn là một trường hợp kinh doanh điển hình mà nó sẽ được nghiên cứu trong các trường học kinh doanh, và bởi các nhà kinh tế học, trong nhiều năm tới.

Mâu thuẫn đó sẽ diễn ra thế nào sẽ xác định ai sĩ là những Sức mạnh Vĩ đại của nền công nghiệp công nghệ thông tin cho 20 năm tiếp sau.

Dịch tài liệu: Lê Trung Nghĩa