Ngày nay xã hội của chúng ta phụ thuộc vào một số lớn khủng khiếp các ứng dụng phần mềm và dễ dàng truy cập được các thông tin để vận hành trên cơ sở hàng ngày. Mỗi người đều biết được sự đau đớn khi chuyển các tài liệu văn phòng. Có một mức độ của tính tương hợp đang bị khuyết trong thế giới hôm nay, và việc áp dụng OOXML sẽ chỉ làm cho vĩnh viễn và xấu đi tình hình này. Và chúng ta tất cả muốn tiinhs tương hợp. Chúng ta cũng muốn có khả năng triển khai một tiêu chuẩn. Một tiêu chuẩn mà nó có thể không triển khai được hoặc cũng không sử dụng được là vô dụng.

Các tiêu chuẩn mở đại diện cho một ý tưởng dân chủ, mà nó có nghĩa là trách nhiệm. Khi một ai đó đề xuất quyền sở hữu riêng của mình để trở thành một tiêu chuẩn ISO, chúng ta có quyền biết tất cả các câu hỏi trước khi chúng ta bỏ phiếu cho bạn vào.

Lưu ý: Martin Bryan rất được kính trọng. Khi người truyền tải của ISO/IEC JTC1/SC34 WG1 sắp về hưu, ông đã kết tội Microsoft về việc gian lận với nhóm của ông và nói, “Những ngày tháng của sự phát triển các tiêu chuẩn mở đang nhanh chóng biến mất. Thay vào đó chúng ta đang có việc 'tiêu chuẩn hoá bởi tập đoàn', thứ mà tôi đã chiến đấu chống lại từ 20 năm nay khi tôi phục vụ các uỷ ban của ISO”

Download this article as a PDF.

Như sự đấu tranh hiện nay, đối với cộng đồng ISO việc chấp thuận OOXML như một tiêu chuẩn có thể là bước đầu tiên tiến tới việc các tiêu chuẩn mở và Internet mở yêu mến của chúng ta sẽ trở thành một tài sản trên bảng quyết toán của chỉ một công ty, Microsoft. Xin nhắc lại rằng Microsoft bị qui trách nhiệm bởi chính phủ Mỹ và Liên minh châu Âu như là một nhà độc quyền được minh chứng, mà nó đã sử dụng một cách bất hợp pháp sự độc quyền đó để ngăn cản sự cạnh tranh. Đây là một số câu hỏi không giải quyết được về OOXML mà Microsoft không thể hoặc đơn giản là sẽ không trả lời:

l Định dạng tệp ngầm định của Office 14 (Office 2009) sẽ là gì? Nó có chính là những gì được mô tả trong ECMA-376 hay không? Chúng ta không biết, vì Microsoft không cung cấp cho chúng ta với một lộ trình rõ ràng. Hơn nữa, dường như câu hỏi rất thực tế này như liệu có hay không thoả ước của Microsoft không về việc không kiện chỉ áp dụng những triển khai hiện hành, MS Office 2007, nếu bạn đọc bản in tốt. Microsoft đưa thế giới tới đâu với OOXML? Chúng ta chắc không biết.

l Như một phần của quá trình sắp xếp các bình luận tại JTC1, Microsoft đang đề xuất thực hiện hàng ngàn thay đổi cho đặc tả kỹ thuật của ECMA-376. Khi nào chúng ta sẽ thấy một phiên bản của MS Office mà nó triển khai tất cả các đặc tả kỹ thuật được xem xét lại này? Hiện tại, không có một phiên bản nào của Microsoft Office có khả năng triển khai một cách thực sự đặc tả kỹ thuật OOXML.

l Hàng ngàn thay đổi đang được thực hiện với OOXML như một phần của quá trình giải quyết các bình luận. Liệu Microsoft sẽ có triển khai những thay đổi này hay không, và nếu có, thì làm thế nào?

l Chúng ta sẽ có “tiêu chuẩn” OOXML và chúng ta sẽ có “thực tế” của MS-OOXML, Microsoft Office thực sự sẽ viết ra cái gì. Được biết, ví dụ, rằng MS-OOXML thể chứa các script, macro và DRM, những tính năng mà chúng không được ghi lại thành tài liệu và tất cả chúng đều có trong đặc tả kỹ thuật của OOXML. Những tính năng khác nào sẽ được MS Office đưa ra mà không được mô tả trong đặc tả kỹ thuật của OOXML?

l Hẹn ước đặc tả kỹ thuật mở của Microsoft – OSP [Microsoft Open Specification Promise] (http://www.microsoft.com/interop/osp/default.mspx) nói rằng hãng chỉ giải quyết những thứ mà chúng “được mô tả chi tiết và không được tham chiếu một cách đơn thuần trong đặc tả kỹ thuật như vậy”. Những công nghệ nào mà chúng không được bao trùm bởi OSP, những công nghệ mà Microsoft tin tưởng không được mô tả chi tiết hoặc chỉ đơn thuần được tham chiếu? Cái gì sẽ được trình bày trong OSP sẽ đơn giản là củng cố rằng toàn bộ đặc tả kỹ thuật của OOXML không thể triển khai được. Thay vì ngôn ngữ mơ hồ này, vì sao Microsoft không đưa ra một danh sách rõ ràng?

l Những bình luận nào từ công chúng nói chung ECMA TC45 đã nhận được trong giai đoạn xem xét lại tại ECMA? Vì sao những bình luận công cộng này bị bỏ?

l Nếu Microsoft Office “Open” XML thực sự là “mở”, vì sao đặc tả kỹ thuật của OOXML lại gắn một cách chặt chẽ vào các sản phẩm của chỉ một nhà cung cấp, khi đối nghịch lại với 40 ứng dụng hiện có thể hỗ trợ đặc tả kỹ thuật của ODF?

l OOXML vẫn còn có nhiều yếu điểm kỹ thuật, như những thử nghiệm hỏng khi trình bày. Một số ví dụ như sau: 1) Excel 2007 có thể tạo ra một định dạng tệp hoàn toàn là nhị phân mà nó có cùng phần mở rộng như OOXML cho các bảng tính, nên ứng dụng này biết được cái gì có bên trong, nhưng người sử dụng sẽ không bao giờ được bí mật đối với thông tin đó, thiếu sự điều tiết đặc biệt từ Microsoft trên cơ sở từng trường hợp một, mà nó là một điều tiết mà Microsoft không chắc sẽ đảm bảo cho công chúng một cách rộng rãi; 2) Thử thiết lập một mật khẩu trên một tệp bảng tính OOXML từ Office 2007. Tài liệu này là không còn ở trong định dạng OOXML nữa và người sử dụng không được đưa cho chỉ dẫn nào là chúng không còn nữa trong một định dạng tệp được ghi thành tài liệu. Liệu OOXML đã sẵn sàng để trở thành một tiêu chuẩn quốc tế hay chưa?

l Từ toàn bộ nội dung tài liệu, rõ ràng một cách sâu sắc rằng không có nỗ lực nào được thực hiện trong OOXML để bắt đầu từ tiêu chuẩn hiện hành của ISO cho việc trình diễn các tài liệu trong XML. (Tiêu chuẩn hiện hành là ODF v1.0, được biết tới như là ISO/IEC 26300:2006). OOXML không được dùng đến và chỉ gây hại. Vì sao Microsoft lại lao vào sự xuất phát có chủ tâm này từ một tiêu chuẩn được quốc tế thừa nhận?

l Nếu bạn độc quan phác thảo được đệ trình lên ECMA và ISO bạn sẽ thấy Microsoft chỉ tiết lộ một tập hợp phụ què quặt các đánh dấu và chức năng của các định dạng tệp mới của hãng. Nhiều yếu tố được thiết kế trong OOXML còn chưa được định nghĩa trong đặc tả kỹ thuật và đòi hỏi các ứng xử dựa vào các tệp tài liệu mà chỉ các ứng dụng của Microsoft Office có thể cung cấp. Vì sao? Hơn nữa, khi Microsoft tung ra định dạng RTF của chức năng cho tính tương hợp ban đầu có trong OOXML, nó đã hỗ trợ cả các khả năng độc và ghi trong Office. Nhưng họ đã thay đổi điều đó nên Office 2007 có thể nhận các tệp OOXML nhưng bây giờ sẽ chỉ “Ghi” tới định dạng tệp khác. Vì sao Microsoft đã làm thay đổi như vậy?

l Để bổ sung vào “Hẹn ước đặc tả kỹ thuật mở”, Microsoft phải thay đổi mô hình cấp phép cho mọi bằng sáng chế thích đáng hiện hành mà chúng có thể được sử dụng để mở rộng OOXML. Những bằng sáng chế này phải được làm cho sẵn sàng theo một giấy phép mà rõ ràng tương thích được với GPL và LGPL. Mô hình cấp phép này cũng phải áp dụng cho các bằng sáng chế thích ứng của Microsoft trong tương lai. Liệu Microsoft có làm cho các bằng sáng chế thích ứng đó là hợp lệ một cách hợp pháp để sử dụng nguồn mở.

Dịch tài liệu: Lê Trung Nghĩa