PV báo Đầu tư Tài chính có bài phỏng vấn Bộ trưởng Bộ Thông tin Truyền thông Lê Doãn Hợp về vấn đề này.

Thưa Bộ trưởng, thực tế mục tiêu đặt ra cho phát triển Công nghiệp Phần mềm (PM) giai đoạn 2001-2005 đã không hoàn thành. Bộ trưởng nhìn nhận như thế nào về vấn đề này?

(Ảnh: VNN)

Bộ trưởng Lê Doãn Hợp: Những mục tiêu đặt ra cho giai đoạn này không đạt được như mong muốn, có nhiều nguyên nhân; trong đó có việc đặt mục tiêu chưa thật sát với điều kiện thực tế kinh tế - xã hội của nước ta thời điểm đó.

Các cơ chế triển khai và sự đôn đốc, chỉ đạo của Nhà nước cũng chưa quyết liệt. Bên cạnh đó, chúng ta không dự báo được cuộc khủng hoảng công nghệ thông tin (CNTT) toàn cầu giai đoạn 2001-2003 diễn ra vào những năm đầu thực hiện kế hoạch. Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách ưu đãi về thuế và hạ tầng, tuy nhiên với một ngành công nghiệp rất non trẻ, trong một giai đoạn ngắn những chính sách này chưa thể phát huy tác dụng ngay.

Biện pháp nhằm thu hút đầu tư, phát triển nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp được thực hiện và triển khai chưa đồng bộ. Các chính sách ưu đãi về thuế chưa đủ hấp dẫn các nhà đầu tư. Các DN trong nước phần lớn đều có quy mô nhỏ, năng suất thấp, sức cạnh tranh yếu, chưa sản xuất theo quy trình công nghiệp. Thêm vào đó, chúng ta phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt cả trên thị trường quốc tế và nội địa.

Dù vậy cũng phải nhìn nhận Việt Nam thuộc vào nhóm những nước có tốc độ tăng trưởng cao về ngành này so với khu vực và trên thế giới. Hiện tại chúng ta đã có một số DN PM có số nhân lực trên 1.000, có 2 DN đạt chứng nhận CMMI mức 5, (mức cao nhất của quốc tế về quy trình sản xuất PM), hơn 30 DN có CMM bậc 3 hoặc ISO 9001.

Những DN này hoàn toàn có thể cạnh tranh với các DN của Ấn Độ, Trung Quốc. Điều này khẳng định việc phát triển công nghiệp PM của chúng ta là hoàn toàn khả thi. Tuy nhiên chúng ta vẫn cần phải nỗ lực, cố gắng nhiều hơn nữa mới có thể đưa ngành công nghiệp này trở thành một ngành công nghiệp mũi nhọn như mục tiêu đề ra.

- Với thực lực như vậy, những mục tiêu đặt ra trong Chương trình phát triển công nghiệp PM Việt Nam đến năm 2010 vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, như tổng doanh thu 800 triệu USD, tốc độ tăng trưởng trung bình 35%-40%... là có khả thi?

Chương trình phát triển công nghiệp PM Việt Nam được Bộ BCVT, nay là Bộ TT&TT, xây dựng khoa học, có sự tham gia đóng góp tích cực của các chuyên gia đầu ngành về CNTT trong và ngoài nước. Những mục tiêu đặt ra trong Chương trình đã được tính toán nghiêm túc, trên cơ sở phân tích cẩn thận các kịch bản phát triển khác nhau và sự nghiên cứu, đánh giá đầy đủ về thực trạng ngành công nghiệp PM Việt Nam. Theo tôi mục tiêu này hoàn toàn khả thi nếu chúng ta nỗ lực ở mức cao nhất.

Hiện nay chúng ta đang đứng trước những thời cơ rất thuận lợi để đạt được mục tiêu đó. Nước ta trở thành thành viên chính thức của WTO, các tập đoàn CNTT đa quốc gia có xu hướng chuyển hướng đầu tư sang những nước có nguồn nhân lực trẻ, giá nhân công hợp lý.

Để biến mục tiêu trên thành hiện thực, Bộ TT&TT đang khẩn trương thực hiện các giải pháp mạnh đã được đề ra trong Chương trình. Bộ cũng đang xúc tiến để sớm cho ra mắt Viện công nghiệp PM và nội dung số; một cơ quan nghiên cứu, đào tạo, phát triển nguồn nhân lực, hỗ trợ về quy trình, kỹ thuật và công nghệ; thúc đẩy phát triển và nâng cao năng lực cạnh tranh cho DN, xây dựng thương hiệu, phát triển thị trường, sản phẩm nhằm tạo sự đột phá phát triển cho ngành công nghiệp PM Việt Nam.

-Thưa Bộ trưởng, trong bối cảnh hiện nay chúng ta có những thuận lợi và thách thức gì phải vượt qua?

Các DN PM nước ta đang phải cạnh tranh gay gắt với các công ty Trung Quốc, Ấn Độ để tham gia vào thị trường quốc tế. Cạnh tranh ngay tại thị trường trong nước cũng sẽ quyết liệt hơn. Việt Nam gia nhập WTO sẽ mang lại rất nhiều cơ hội mới trong kinh doanh.

Việc thực hiện các cam kết hội nhập, nhất là trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ, sẽ tạo niềm tin cho các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư mạnh vào công nghiệp PM tại Việt Nam. Thị trường CNTT thế giới hiện đang hồi phục và phát triển nhanh chóng. Hội nhập cũng bắt buộc các tổ chức, DN trong nước phải đổi mới hoạt động, ứng dụng CNTT nhiều hơn trong sản xuất kinh doanh. Thị trường CNTT do đó sẽ được mở rộng.

Chúng ta cũng có nhiều cơ hội tiếp cận trào lưu thuê gia công (outsourcing) PM và dịch vụ cho các công ty, tập đoàn CNTT ở các nước phát triển. Nhân lực CNTT trên thế giới đang thiếu trầm trọng, đây là cơ hội cho chúng ta tham gia vào thị trường gia công PM toàn cầu.

- Thưa Bộ trưởng, Việt Nam phải làm gì để có thể cạnh tranh ở tầm vóc quốc tế?

Công nghiệp PM là một ngành kinh tế tri thức, công nghệ cao đặc thù, trong đó chất xám đóng vai trò chủ đạo trong việc tạo ra các sản phẩm. Để phát triển ngành công nghiệp quan trọng này cần có sự đầu tư thích đáng của cả Nhà nước và DN.

Nhà nước cần tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, các cơ chế chính sách hỗ trợ ổn định, nhất quán; ưu tiên bố trí kinh phí để đầu tư phát triển các khu công nghiệp PM tập trung, các tòa nhà CNTT để tạo mặt bằng đất đai cho các DN PM thuê với giá ưu đãi; đầu tư mạnh để phát triển hạ tầng truyền thông, Internet. Bộ TT&TT hiện đang nỗ lực để đẩy mạnh việc triển khai thực hiện những giải pháp trên.

Các DN cũng cần tăng cường đầu tư phát triển thương hiệu, tìm kiếm đối tác chiến lược, liên doanh liên kết, tạo ra các liên kết ngành (cluster) đủ sức cạnh tranh với các DN nước ngoài.

Ngoài ra, các DN cũng cần xác định rõ chiến lược kinh doanh phù hợp với khả năng của DN. Tôi cho rằng trong giai đoạn hiện nay Việt Nam nên tập trung vào dịch vụ làm outsourcing (gia công xuất khẩu) cho nước ngoài, qua đó tiếp nhận công nghệ, tích lũy kinh nghiệm, hoàn thiện quy trình sản xuất, từng bước hình thành sản phẩm chủ lực của mình.

- Theo một kết quả khảo sát, mức độ hiểu biết và tham gia vào các chương trình, dự án nhà nước của DN PM trong nước nói chung còn rất thấp. Điều này là vì sao và chúng ta phải làm gì, thưa Bộ trưởng?

Đối với thị trường CNTT nội địa, khách hàng lớn nhất hiện nay là khu vực Nhà nước. Luật đấu thầu đã quy định tất cả các dự án của Nhà nước đều phải đăng thông tin trên Website đấu thầu của Bộ KH-ĐT và trên các phương tiện thông tin đại chúng. Các DN PM cần theo dõi các trang thông tin này để có thể tham gia dự thầu các dự án CNTT của Nhà nước.

Bên cạnh đó, để có thêm thông tin cho các DN về thị trường CNTT trong nước cũng như thị trường nước ngoài, Bộ TT&TT đang tổ chức các cuộc điều tra, khảo sát, thu thập thông tin về nhu cầu đầu tư, mua sắm, ứng dụng CNTT của các cơ quan Nhà nước và DN để thông tin cho các DN.

Bộ TT&TT sẽ giao Viện công nghiệp PM và nội dung số Việt Nam xây dựng và vận hành Cổng thông tin công nghiệp PM nhằm cung cấp các thông tin về DN, sản phẩm, dịch vụ PM Việt Nam cho các DN, các đối tác trong và ngoài nước.

- Xin cảm ơn Bộ trưởng!

Theo Vietnamnet