Ông Thuần bị bắt về các hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, cố ý làm trái gây hậu quả nghiêm trọng. Trước đó, Cơ quan điều tra Bộ Công an đã khởi tố vụ án kinh tế liên quan đến các sai phạm xảy ra tại PMU 112.

Cùng bị khởi tố, bắt tạm giam với ông Vũ Đình Thuần còn có Lương Cao Sơn - chuyên viên Văn phòng Chính phủ (VPCP), thư ký ban chỉ đạo điều hành PMU 112; Hoàng Đăng Bảo - chuyên viên Vụ Hành chính, Văn phòng Chính phủ; giám đốc Nhà xuất bản Tư Pháp (Bộ Tư pháp) Nguyễn Đức Giao; Bùi Duy Hồng - phó phòng kế hoạch NXB Tư Pháp; hai phó tổng giám đốc Tổng công ty Phát hành sách Nguyễn Thị Phương Hoa và Nguyễn Thị Minh Thiệu; Ngô Thị Nhâm - phó phòng kinh doanh Tổng công ty Phát hành sách.

Trong ngày hôm qua, cơ quan điều tra đã khám xét nơi ở, nơi làm việc của tất cả bị can, thu giữ một số tài liệu quan trọng liên quan đến việc thực hiện đề án 112.

Thông tin ban đầu cho biết trong quá trình thực hiện đề án 112, các bị can đã có dấu hiệu lợi dụng chức vụ để tư lợi qua việc tổ chức in ấn hàng chục đầu tài liệu tin học với giá “trên trời” để “ấn” xuống ban đề án 112 các địa phương. Ngoài ra, trong quá trình mua phần mềm, thực hiện các hợp đồng cài đặt phần mềm dùng chung (có bản quyền), cơ quan chức năng cũng xác định có dấu hiệu phạm tội nghiêm trọng.

Bị khai tử sau 5 năm thực hiện

Ông Lương Cao Sơn - Ảnh tư liệu

Đề án tin học hóa quản lý hành chính nhà nước ra đời với mục tiêu thực hiện việc quản lý hành chính nhà nước bằng tin học hóa trong giai đoạn 2001 - 2005. Ban điều hành đề án 112 được giao cho ông Vũ Đình Thuần khi đó là phó chủ nhiệm VPCP kiêm giữ chức trưởng ban. Đề án 112 có năm mục tiêu, gồm: xây dựng các hệ thống tin học hóa quản lý hành chính nhà nước, phục vụ trực tiếp các công tác chỉ đạo điều hành trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước; xây dựng và tích hợp các cơ sở dữ liệu quốc gia; tin học hóa các dịch vụ công; đào tạo tin học; thúc đẩy cải cách hành chính trong các cơ quan quản lý nhà nước. Sau năm năm triển khai, đề án đã không đạt được mục tiêu, nhiệm vụ tin học hóa quản lý hành chính nhà nước. Ngày 19-4, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã quyết định không tiếp tục thực hiện đề án.

Trước đó, Ủy ban Khoa học - công nghệ và môi trường Quốc hội cũng đã tiến hành giám sát và có báo cáo nêu rõ nhiều bất cập của đề án 112. Theo ủy ban, các mục tiêu của đề án đặt ra vượt quá khả năng thực hiện so với điều kiện thời gian và nguồn lực. Phương pháp tiếp cận xây dựng nhiều nội dung của đề án còn thiếu tính hệ thống. Công tác chuẩn hóa và xây dựng các kiến trúc thông tin, kiến trúc dữ liệu… là việc cần thực hiện trước thì lại không được triển khai ngay; công tác đào tạo được triển khai ồ ạt nhưng chưa tính đến nhu cầu và hiệu quả của đối tượng sử dụng, do đó ở nhiều đơn vị chưa đạt hiệu quả cao và còn mang tính hình thức.

Sau năm năm triển khai, PMU 112 đã không xây dựng được một hệ thống thông tin phục vụ trực tiếp công tác chỉ đạo điều hành theo đúng nghĩa. Do đó, việc phục vụ điều hành của Thủ tướng Chính phủ, các bộ trưởng và lãnh đạo chính quyền địa phương các cấp được nâng cao nhờ ứng dụng công nghệ thông tin thông qua đề án 112 là chưa rõ. Việc đổi mới qui chế làm việc nội bộ của các cơ quan nhà nước và qui trình, thủ tục hành chính khi giao tiếp với dân theo định hướng ứng dụng công nghệ thông tin cũng đạt kết quả rất hạn chế.

Phần mềm...“đắp chăn” chung

"Nhiều năm làm việc ở trụ sở Chính phủ, từ khi có đề án 112 đến nay không thấy mang lại tiện ích, ứng dụng nào cho công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ" Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu tại cuộc làm việc về đề án 112 ngày 19-4-2007

Một trong những nội dung quan trọng của đề án là triển khai phần mềm dùng chung cho các bộ, ngành, địa phương song các phần mềm này đưa vào sử dụng kém hiệu quả. Rất nhiều đơn vị đã trang bị xong hạ tầng phần cứng nhưng chưa có phần mềm dùng chung để sử dụng. Tại nhiều nơi, cán bộ tin học ở đây đều cho rằng phần mềm mà họ đã có sẵn chạy tốt hơn phần mềm do đề án 112 “áp xuống”. Ở không ít địa phương, mọi người hay kháo nhau những phần mềm dùng chung này là “phần mềm đắp chăn chung”, vì tại không ít nơi chúng không được đón nhận thật sự sau khi cài đặt.

Về mục tiêu “xây dựng và tích hợp các cơ sở dữ liệu quốc gia” cũng chưa đâu vào đâu, các cơ sở dữ liệu quốc gia hoặc đang trong giai đoạn xây dựng báo cáo khả thi, hoặc đã triển khai các dự án nhánh cụ thể trong toàn bộ dự án. Thông tin chính thức cung cấp cho việc khai thác sử dụng còn hạn chế hoặc đang trong quá trình thử nghiệm. Các cơ sở dữ liệu đã xây dựng được cũng chỉ phục vụ hoạt động của nội bộ ngành, chưa được sử dụng chung cho các ngành khác.

Ngay tại VPCP, PMU 112 cũng chưa quan hệ chặt chẽ với Trung tâm tin học của VPCP. Do vậy, VPCP ứng dụng công nghệ thông tin hỗ trợ điều hành hành chính  chưa tốt.

Quá lãng phí

Về kinh phí đầu tư cho đề án, mặc dù đã có phê duyệt trong đề án nhưng do không xác định được khung chuẩn của các hệ thống tin học hóa nên các bộ, ngành, địa phương tùy tiện đầu tư, có nơi tiêu tốn rất lớn nhưng có nơi lại không quan tâm. Ngay kinh phí trung ương cũng không dự trù sát, chỉ nêu “không dưới 1.000 tỉ”. Theo báo cáo của PMU 112, tính đến tháng 9-2003 đã đầu tư 3.730 tỉ đồng. Giai đoạn còn lại đến năm 2005 chưa có con số cụ thể.

Trong quá trình thực hiện, chi phí đào tạo theo chương trình của đề án 112 vọt lên mức cao đến khó hiểu. Theo hợp đồng ký kết giữa PMU 112 với các đơn vị đào tạo thì định mức chi phí đào tạo tin học cho cán bộ, công chức theo chương trình của đề án 112 là trên dưới 2 triệu đồng/người học (trong khoảng 19 ngày). Như vậy, nếu tính theo mức này thì việc đào tạo tin học theo chương trình của đề án 112 cho hàng chục nghìn người đã ngốn một khoản tiền nhiều tỉ đồng. Đó là chưa kể đến chi phí viết chín giáo trình (mỗi loại đã in 65.000 cuốn, đã phát cho học viên tổng cộng 402.526 cuốn); chi phí ký kết hợp đồng triển khai đào tạo với các văn phòng UBND tỉnh, thành và các chi phí liên quan khác trong quá trình tổ chức đào tạo. Một nhà chuyên môn đã nói: “Tôi thấy choáng khi nhiều tỉ đồng đã bỏ ra để thực hiện một chương trình đào tạo tin học cho cán bộ, công chức một cách đại trà, ồ ạt… mà theo tôi, những thứ đào tạo như vậy thì chẳng đi đến đâu cả”!

Theo tính toán ban đầu, số tiền thiệt hại, lãng phí do hành vi của các bị can vừa bị khởi tố cùng một số cá nhân khác có thể lên tới trên hàng trăm tỉ đồng. Trong đó, ông Vũ Đình Thuần và thành viên PMU 112 phải chịu trách nhiệm chính. Ngoài ra còn có trách nhiệm của nhiều cá nhân thuộc các doanh nghiệp tin học lớn tại VN.

Theo Tuổi trẻ