Làm kế hoạch ngay từ bây giờ có nghĩa là làm ngay bước thứ 3 mà bỏ qua 2 bước đầu như tôi đã nói ở trên. Nếu không có thiết kế hệ thống thì không thể có CPĐT. Không thể mạnh ai nấy làm được. Khi không rõ nhiệm vụ của mình trong tổng thể của một hệ thống, các đơn vị sẽ lập kế hoạch chủ yếu là cho mua sắm thiết bị hoặc xây dựng các PM tràn lan, trùng lắp, lãng phí và không hiệu quả.

Có xu hướng cho rằng các địa phương tự xây dựng các dịch vụ công, ở đây có thể được hiểu là tự xây dựng PM. Như vậy chỉ trong lĩnh vực xây dựng thôi 64 tỉnh thành sẽ có khoảng 64 PM cấp phép xây dựng. Làm theo cách đó sẽ trùng lắp, lãng phí, giá cao, không đảm bảo chất lượng. Chúng ta sẽ có rất nhiều dịch vụ công như vậy, và cách làm thiếu tính hệ thống sẽ dẫn đến tốn kém và không hiệu quả.

Theo hình dung của ông, mô hình hệ thống thông tin của CPĐT sẽ như thế nào, tổ chức thực hiện ra sao, và vai trò của bộ BCVT trong đó là gì?

Hệ thống chính quyền các cấp được tổ chức hết sức chặt chẽ (tất nhiên vẫn cần cải cách). Do vậy, chính quyền điện tử cũng phải được thiết kế một cách có hệ thống.

Theo tôi, đối với cấp trung ương, hệ thống này bao gồm từ các tỉnh/thành, các bộ/ngành. Có thể lấy ví dụ của ngành xây dựng để minh hoạ. Cần phải có quy hoạch đô thị, trong đô thị đó từng khu vực phải có chức năng, từng ngôi nhà phải có bản vẽ kiến trúc và bản vẽ thiết kế tuân thủ quy hoạch. Sau khi có đầy đủ quy hoạch và thiết kế, việc còn lại là phân công và phân bổ kinh phí thực hiện.

Thực tế chứng minh, cái khó nhất của ứng dụng CNTT là công tác triển khai, không phải là công nghệ. Do vậy, lực lượng triển khai thực hiện cũng cần được củng cố và tăng cường từ trung ương đến địa phương. Cần có kế hoạch tăng cường năng lực của các sở BCVT, các cục, trung tâm tin học của các bộ, ngành, rút kinh nghiệm từ ĐA 112 (không có bộ máy chuyên nghiệp triển khai thực hiện). Nếu không có lực lượng tinh nhuệ và ngân sách tập trung thì không thể có CPĐT. Bộ BCVT nên giữ vai trò nhạc trưởng, không nên chuyển hết trách nhiệm ứng dụng CNTT về các bộ/ngành, địa phương.

Đây là bài toán về quản lý. Lãnh đạo cao nhất ra đề bài, lãnh đạo cơ quan quản lý NN về CNTT đưa ra phương pháp giải, những người làm chuyên môn sẽ cung cấp công cụ tốt nhất để giải bài toán. Như vậy vai trò của người đưa ra phương pháp giải là rất quan trọng và có ý nghĩa quyết định.

Ông có nhận xét và kiến nghị gì về cơ chế tài chính của chương trình ứng dụng CNTT trong các cơ quan NN?

Tôi thấy cơ chế tài chính của ĐA 112 có ưu điểm là có cả vốn trung ương và địa phương. Hơn nữa, đây là chương trình mục tiêu nên chắc chắn được bố trí vốn.
Trong khi đó, cơ chế tài chính dự tính của chương trình mới là theo kế hoạch năm và chủ yếu là nguồn vốn của địa phương. Do phải chi từ ngân sách địa phương nên có nhiều tỉnh/thành sẽ không cân đối được ngân sách, hoặc làm không kịp vì khối lượng công việc quá lớn, hoặc kế hoạch không được phê duyệt. Như vậy kế hoạch năm sẽ là kế hoạch của các đơn vị làm được kế hoạch, không phải là kế hoạch quốc gia phục vụ cho mục tiêu quốc gia. Nếu năm nào đơn vị cũng không kịp làm kế hoạch hoặc kế hoạch không thông qua được thì đơn vị đó sẽ không thể ứng dụng CNTT. Ở đây lại đặt ra vai trò “nhạc trưởng” của Bộ: cấp kinh phí và bắt buộc làm theo mô hình, theo thiết kế.

Do đó, tôi đề nghị phải có cơ chế tài chính mạnh, ít nhất phải giống như cơ chế của chương trình mục tiêu, và thậm chí uyển chuyển hơn. Trưởng ban chỉ đạo hoặc trưởng ĐA phải có quyền rất mạnh về tài chính.

Theo Pcworld