Thực tế, đây là kết thúc có thể dự báo trước về một ĐA thiếu trọng tâm; mục tiêu quá xa vời và đặc biệt là sự manh mún, dàn trải. Tuy nhiên, cũng sẽ là khá "đau" khi phải quyết định số phận của một ĐA đã đầu tư hàng trăm tỉ đồng.

Mục tiêu chiến lược - thực hiện dàn trải

Năm 2001, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 112/2001/QĐ-TTg phê duyệt đề án tin học hóa quản lý hành chính (QLHC) nhà nước giai đoạn 2001-2005. Có thể nói, đây là quyết định chiến lược nhằm hiện đại hóa QLHC; đồng thời sẽ là cơ sở cho việc xây dựng chính phủ điện tử. Tổng kinh phí đầu tư cho ĐA 112 giai đoạn này là 1.000 tỉ đồng.

Tuy nhiên, trong khi xác định đây là bước đột phá trong cải cách hành chính thì khi thực hiện, ĐA lại được triển khai quá dàn trải, manh mún; thậm chí còn mang tính dàn đều mặt trận. Sự đầu tư thiếu trọng điểm đã khiến cho nhiều tỉnh dù không có đủ năng lực song vẫn triển khai ĐA.

Chính từ sai lầm này đã dẫn đến cái yếu, cái thiếu tiếp theo là vấn đề tài chính và nhân lực. Ngoại trừ một số thành phố lớn, hầu hết các địa bàn khó khăn như Lai Châu, Gia Lai, Phú Yên... đều gặp khó khi triển khai ĐA này. Cụ thể tại Phú Yên, tổng đầu tư cho giai đoạn 1 của ĐA là 21 tỉ đồng. Thế nhưng, thực tế chỉ có 4,5 tỉ đồng được tỉnh này chi ra để thực hiện mục tiêu ĐA.

Bên cạnh đó, do không có cơ chế nhân lực nên hầu hết việc thực hiện ĐA 112 đều do kiêm nhiệm. Chính việc "thiết kế ngôi nhà quá lớn", song tiền - người không có nên Phú Yên thực hiện ĐA 112 theo kiểu "bấc đến đâu, dầu đến đấy". Tương tự trong khi mới tách tỉnh, cơ sở hạ tầng của Lai Châu còn khó khăn thì ĐA 112 đã triển khai xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu...

Tuy nhiên, xây dựng xong nhưng không có tiền và người để vận hành nên hệ thống này coi như cũng mất tác dụng. Điểm yếu "chết người" cuối cùng chính là nhận thức. Minh chứng dễ hiểu nhất là trong khi nhiều lãnh đạo địa phương còn chưa biết tin học, máy tính là gì thì khó có thể toàn tâm, toàn ý tập trung vào thực hiện ĐA.

Chính vì thế như ở thị xã An Khê (Gia Lai), kinh phí cho thực hiện dù lên đến vài trăm triệu đồng, song kết quả đạt được chỉ là vài đầu việc văn phòng vụn vặt. Ngoài ra, theo lãnh đạo thị xã, cái được lớn nhất chính là... nhận thức về tin học hóa, về công nghệ, máy tính...

Ngừng triển khai

Ngày 19.4 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ quyết định ngừng triển khai ĐA 112. Có thể nói, đây là điều tất yếu về một ĐA chiến lược nhưng thực hiện không hiệu quả. Theo BĐH ĐA 112 thì tính đến cuối giai đoạn, mới chỉ có 3 trong tổng số 43 phần mềm dùng chung là được đưa vào triển khai. Tuy nhiên, bản thân những phần mềm này cũng bị nhiều nơi cho là không phù hợp, vì thế không hiệu quả.

Ngoài ra, cũng mới chỉ có 6 vạn cán bộ được đào tạo, trong khi mục tiêu đặt ra là 24 vạn... Bên cạnh đó, hàng loạt các mục tiêu khác của giai đoạn I cũng vì thế mà không hoàn thành. Theo ông Lương Cao Sơn - Thư ký BĐH - thì ĐA đã giải ngân và thực hiện với số tiền hơn 500 tỉ đồng.

Theo kết luận của Thủ tướng Chính phủ, ĐA đã làm được một số việc như trang bị thiết bị; đào tạo cán bộ, thay đổi một phần nhận thức... Song ĐA đã không thực hiện được mục tiêu, nhiệm vụ tin học hóa QLHC nhà nước được Thủ tướng Chính phủ giao. Đặc biệt, ĐA cũng không mang lại tiện ích, ứng dụng nào cho công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành của Chính phủ.

Từ kết luận này, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo: Ngừng triển khai ĐA 112. Đồng thời BĐH phải tổng kết, nghiêm túc kiểm điểm việc không hoàn thành mục tiêu, nhiệm vụ; khẩn trương thực hiện kiểm toán, giải quyết những vấn đề tồn tại, liên quan.

Cũng theo ý kiến của Thủ tướng, dù ngừng triển khai ĐA 112; song mục tiêu tin học hóa vẫn cần thực hiện theo hướng mới, thiết thực và hiệu quả. Cụ thể, việc này cần thực hiện theo tinh thần Nghị định 64/2007/NĐ-CP vừa được ban hành ngày 10.4. Theo đó các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND cấp tỉnh có trách nhiệm xây dựng kế hoạch 5 năm về ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan mình, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt hoặc đề nghị Thủ tướng Chính phủ uỷ quyền cho cơ quan có thẩm quyền phê duyệt

Theo Lao động