PGS.TS Lương Chi Mai nhận kỷ niệm chương của VAIP năm 2019.

Sinh ra trong một gia đình trí thức ở Hà Nội, PGS.TS Lương Chi Mai tốt nghiệp ngành Toán ứng dụng tại Trường Đại học tổng hợp Kishinhop, Liên Xô năm 1982. Sau khi tốt nghiệp, bà về nước và công tác tại nhóm Nhận dạng vừa mới được thành lập của Viện Khoa học tính toán và điều khiển thuộc Viện Khoa học Việt Nam (nay là Viện Công nghệ Thông tin - Viện Hàn lâm KHCNVN). Bà luôn gắn bó với chuyên ngành Nhận dạng và là nhân tố quan trọng trong việc đưa nhóm Nhận dạng trở thành Phòng Nhận dạng và Công nghệ tri thức - một tập thể nghiên cứu và triển khai mạnh của Viện CNTT, và là một phần của Phòng Thí nghiệm trọng điểm quốc gia về công nghệ mạng và đa phương tiện.

PGS.TS Lương Chi Mai tham dự Đại hội Hội Tin học Việt Nam lần thứ IX.

Hơn 40 năm cống hiến cho sự nghiệp nghiên cứu khoa học, PGS.TS Lương Chi Mai đã trải qua nhiều chức danh quan trọng như Viện phó Viện CNTT-Viện Hàn lâm KHCNVN, Chủ tịch Hội đồng khoa học Viện CNTT-Viện Hàn lâm KHCNVN, đồng Trưởng khoa CNTT-Đại học Việt-Pháp, liên tục 12 năm là UVBCH Hội Tin học Việt Nam các nhiệm kỳ V, VI, VII, VIII, IX; sáng lập CLB Xử lý ngôn ngữ và Tiếng nói Tiếng Việt (VLSP).  

PGS.TS Lương Chi Mai đã công bố gần 50 công trình nghiên cứu và đã viết 4 cuốn sách làm tài liệu tham khảo có giá trị cho sinh viên đại học và học viên cao học trong lĩnh vực CNTT như: “Nhập môn đồ hoạ máy tính”; “An Introduction to Computer Vision and Image Processing”;… Ngoài ra, PGS.TS Lương Chi Mai cũng là chủ nhiệm của nhiều đề tài cấp nhà nước và tham gia thực hiện nhiều đề tài, dự án triển khai ứng dụng các cấp.

PGS.TS Lương Chi Mai là thành viên lâu năm trong Hội đồng giám khảo Giải thưởng Nhân tài Đất Việt trong lĩnh vực CNTT.

Là một trong những người tiên phong khai sinh nên một ngành khoa học mới ở Việt Nam, PGS.TS Lương Chi Mai là người có tuổi nghề cao trong ngành nhận dạng, nhiều năm chủ nhiệm các đề tài về "Xây dựng thư viện module nâng cao chất lượng ảnh phục vụ vectơ hoá trên ảnh đa mức sáng và ảnh màu", "Nhận dạng, xử lý ảnh và ứng dụng" hay "Nghiên cứu một số vấn đề cơ bản của lĩnh vực xử lý tri thức trong trí tuệ nhân tạo". Một trong những sản phẩm của nhóm nghiên cứu về nhận dạng do PGS.TS Lương Chi Mai đứng đầu là VnDOCR 1.0 phục vụ tự động hoá văn phòng trong nhập liệu tự động, đến nay VnDOCR luôn được trau chuốt với nhiều tính năng mới như độ chính xác nhận dạng, xử lý bảng biểu, giao diện thân thiện... và là sản phẩm xử lý nhận dạng hiện diện ở khắp các Bộ, ngành trong cả nước. Bà cùng tập thể nghiên cứu phòng Nhận dạng và Công nghệ tri thức đạt nhiều giải thưởng có giá trị như: Giải Nhất sản phẩm CNTT ưa chuộng nhất 1999-2003; Huy chương Vàng sản phẩm phần mềm đạt doanh số cao 2000, 2001 (cho sản phẩm VnDOCR)...

PGS.TS Lương Chi Mai cũng là nhân tố tích cực trong việc thực hiện các dự án nghiên cứu quốc tế. Bà là thành viên chủ trì trong nhóm nghiên cứu của Việt Nam tham gia dự án A-STAR (Asian Speech Translation Advanced Research) với sự tham gia của 8 nước Châu Á để nghiên cứu xây dựng các hệ thống dịch tiếng nói sang tiếng nói thông qua mạng máy tính trong khu vực châu Á năm 2008-2009. Dưới sự chủ trì của đối tác Nhật Bản (Viện Nghiên cứu thông tin và truyền thông, NICT - Kyoto), bà cùng với cộng sự tiến hành những nghiên cứu tiếp theo về nhận dạng tiếng Việt liên tục, tổng hợp tiếng Việt, dịch tự động Anh - Việt, Việt - Anh trong lĩnh vực du lịch. Hệ thống trên tiếng Việt  đã được tích hợp vào Hệ thống dịch tiếng nói sang tiếng nói giữa các ngôn ngữ: Anh, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, Thái Lan, Indonexia, Hindi, Malaixia và đã có cuộc trình diễn quốc tế vào ngày 29/7/2009. Bà cũng là thành viên Tổ chức các nhà khoa học nữ của thế giới thứ ba - TWOWS (Third World Organization for Wormen in Sciences) và tham gia trong Ban chương trình của nhiều Hội nghị quốc tế chuyên ngành.

Năm 2022, PGS.TS Trần Tuấn Anh thừa ủy quyền của Chủ tịch nước trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhì cho PGS.TS Lương Chi Mai.

Trên cương vị Phó Viện trưởng Viện CNTT từ năm 2001, PGS.TS Lương Chi Mai luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Với những thành tích và cống hiến xuất sắc trong khoa học, PGS.TS Lương Chi Mai đã được Huân chương Lao động Hạng nhì năm 2022 của Chủ tịch nước, nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam; Giải thưởng cán bộ nữ xuất sắc trong lĩnh vực CNTT năm 1999...

Đặc biệt, PGS.TS Lương Chi Mai đã vinh dự được trao tặng Giải thưởng Kovaleskaia 2010 vì những đóng góp khoa học xuất sắc trong lĩnh vực Nhận dạng chữ và nhận dạng tiếng nói.

Thành công của PGS.TS Lương Chi Mai chính là niềm tự hào của giới nữ trong cả nước. Nhân ngày Quốc tế phụ nữ 8/3 xin chúc PGS.TS Lương Chi Mai thật nhiều sức khoẻ, luôn vui tươi trong cuộc sống và gặt hái được nhiều thành công hơn nữa trong sự nghiệp nghiên cứu của mình.

Ngọc Mai