VTV phải báo cáo giải trình về hoạt động liên kết

Nguồn tin từ Bộ TT&TT vừa cho biết một số sở cứ pháp lý khẳng định vai trò, nhiệm vụ của Bộ TT&TT trong việc quản lý các chương trình liên kết thuộc lĩnh vực phát thanh – truyền hình nói chung và các chương trình liên kết của Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) nói riêng.

Cụ thể, ngày 10/1/2008, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã ký Quyết định số 48/QĐ-TTg về việc phân công thành viên Chính phủ giúp Thủ tướng Chính phủ theo dõi, chỉ đạo các cơ quan thuộc Chính phủ. Theo đó, Bộ trưởng Bộ TT&TT được giao giúp Thủ tướng Chính phủ theo dõi, chỉ đạo đối với Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV), Đài Truyền hình Việt Nam (VTV), Thông tấn xã Việt Nam.

Ngày 25/11/2014, Bộ trưởng Bộ TT&TT đã có văn bản số 3453/BTTTT-TCCB báo cáo Thủ tướng Chính phủ việc thực hiện nhiệm vụ theo dõi, chỉ đạo các cơ quan báo chí thuộc Chính phủ. Trong đó nhấn mạnh vấn đề VTV liên tục mắc những sai phạm về nội dung chương trình phát sóng, gây phản cảm, bức xúc trong dư luận. Và Bộ TT&TT sẽ chủ động hơn nữa trong công tác chỉ đạo, nắm tình hình, theo dõi, chấn chỉnh kịp thời hoạt động của các cơ quan báo chí thuộc Chính phủ.

VTV phải có báo cáo giải trình về các biện pháp khắc phục, chấn chỉnh công tác quản lý hoạt động liên kết chương trình truyền hình. Ảnh minh họa: Internet.

Trên thực tế, mặc dù đã được Bộ TT&TT nhắc nhở, yêu cầu chấn chỉnh hoạt động liên kết nhưng gần đây, VTV vẫn tiếp tục phát sóng các chương trình liên kết mà chưa được Bộ TT&TT cấp chứng nhận (ví dụ như: Sáng tạo Việt, Tìm kiếm tài năng Châu Á, Đẹp Việt…).

Theo quy định của pháp luật hiện hành, VTV phải có báo cáo giải trình với cơ quan quản lý Nhà nước về báo chí về các biện pháp khắc phục, chấn chỉnh công tác quản lý hoạt động liên kết.

Với vai trò theo dõi, chỉ đạo đối với VTV (theo chỉ đạo của Thủ tướng như nêu ở trên), Bộ TT&TT nhấn mạnh: “VTV với vị thế là Đài Truyền hình Quốc gia, cần gương mẫu trong việc tuân thủ nghiêm túc các quy định của pháp luật về báo chí. Bộ TT&TT sẽ tăng cường quản lý chặt chẽ hơn và căn cứ mức độ sai phạm cũng như báo cáo giải trình của Đài Truyền hình Việt Nam để có biện pháp xử lý nghiêm khắc theo quy định của pháp luật”.

Cần phải đăng ký chương trình liên kết để tránh tư nhân “núp bóng”

Thực tế thời gian qua đã xuất hiện không ít hiện tượng đài phát thanh, truyền hình chấp nhận vi phạm các quy định của pháp luật để đáp ứng thời hạn phát sóng của đối tác liên kết theo hợp đồng đã ký.

Các chương trình liên kết chỉ tập trung vào một số ít đối tác và phần lớn mua lại format của nước ngoài, trong khi việc Việt hóa lại rất hạn chế, rất ít chương trình được sản xuất theo kịch bản trong nước

Đây là biểu hiện khá rõ nét thực trạng: đối tác đang nắm quyền chi phối hoạt động liên kết, và các đài phát thanh, truyền hình vì lợi ích cục bộ, lợi ích của đối tác liên kết mà chưa tính đến lợi ích chung của công chúng xem truyền hình.

Trong công tác quản lý Nhà nước về báo chí, khi cấp giấy phép hoạt động phát thanh, truyền hình cho các đài phát thanh, truyền hình, cấu tạo nội dung chương trình cơ bản đã được cơ quan quản lý Nhà nước về báo chí quy định cụ thể trong giấy phép.

Chủ thể đứng tên và thực hiện các nội dung quy định trong giấy phép hoạt động phát thanh, truyền hình chính là các đài phát thanh, truyền hình. Vì vậy, khi các đài phát thanh, truyền hình thực hiện hoạt động liên kết sản xuất chương trình và trao đổi các chương trình với các đối tác liên kết thực chất là hoạt động điều chỉnh nội dung giấy phép đã cấp.

Theo quy định của pháp luật về báo chí, việc thay đổi, điều chỉnh nội dung giấy phép hoạt động báo chí nói chung và giấy phép hoạt động phát thanh, truyền hình nói riêng phải xin phép cơ quan quản lý Nhà nước về báo chí (Điều 20 Luật Báo chí; khoản 4 Điều 14 Nghị định số 51/2002/NĐ-CP ngày 26/4/2002 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Báo chí, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Báo chí…).

Vì vậy, việc đăng ký chương trình liên kết với cơ quan quản lý Nhà nước về báo chí là nhằm bảo đảm quản lý được nội dung chương trình, bảo đảm việc thực hiện đúng tôn chỉ, mục đích của giấy phép, tránh tình trạng nội dung một số chương trình liên kết bị chi phối do ý chí chủ quan của nhà tài trợ, quảng cáo, của đối tác liên kết; đồng thời nhằm đưa các hoạt động liên kết tuân thủ đúng quy định của pháp luật, ngăn chặn và hạn chế những mặt tiêu cực ảnh hưởng đến lợi ích đất nước, lợi ích của khán giả xem truyền hình.

Cần nhấn mạnh rằng lĩnh vực báo chí nói chung và lĩnh vực phát thanh, truyền hình nói riêng là lĩnh vực chính trị tư tưởng quan trọng; cần phải quản lý chặt chẽ, cụ thể thời lượng, nội dung các chương trình thực hiện liên kết có phạm vi ảnh hưởng và tác động xã hội lớn.

Việc đăng ký chương trình liên kết là cơ sở để cơ quan quản lý Nhà nước về báo chí kiểm soát tốt hoạt động liên kết, đảm bảo thực hiện đúng định hướng chỉ đạo của Đảng và Nhà nước là không thương mại hóa, không tư nhân hóa báo chí, không để tư nhân núp bóng, không để lợi ích nhóm chi phối.

Nếu hoạt động báo chí có liên kết với tư nhân thì phải có sự chỉ đạo, định hướng quản lý, bảo đảm nội dung chương trình thiết thực, phù hợp với văn hóa và truyền thống đạo đức dân tộc, đảm bảo lợi ích đất nước, quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân Việt Nam.

Hơn thế nữa, việc thực hiện thủ tục đăng ký chương trình liên kết chỉ áp dụng với những kênh chương trình và chương trình mang tính định kỳ. Điều này phù hợp với các quy định của pháp luật về báo chí và đã bảo đảm yếu tố thông thoáng cần thiết khi thực hiện cải cách thủ tục hành chính.  

Dừng chương trình liên kết chưa có giấy chứng nhận: Bộ TT&TT làm đúng chức năng

Thông tư số 19/2009/TT-BTTTT ngày 28/5/2009 của Bộ trưởng Bộ TT&TT là văn bản pháp lý đầu tiên điều chỉnh hoạt động liên kết trong sản xuất chương trình phát thanh, truyền hình. Quy định này nhằm vừa đảm bảo giữ vững nguyên tắc không để tư nhân núp bóng chi phối hoạt động báo chí, vừa tạo hành lang pháp lý cần thiết trong việc thực hiện chủ trương xã hội hóa trong hoạt động văn hóa, thông tin.

Việc ra đời Thông tư 19/2009/TT-BTTTT đã có tác dụng tốt trong quản lý hoạt động liên kết sản xuất các chương trình phát thanh, truyền hình, được đa số các đài phát thanh, truyền hình trong cả nước đồng tình và thực hiện nghiêm túc; đã đem lại nhiều kinh nghiệm quý báu trong việc nghiên cứu, xây dựng Luật Báo chí hiện nay.

Tìm hiểu thêm thì biết Thông tư số 19/2009/TT-BTTTT ngày 28/5/2009 của Bộ trưởng Bộ TT&TT được xây dựng căn cứ trên cơ sở ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Văn bản số 5945/VPVP-KGVX ngày 10/9/2008 của Văn phòng Chính phủ đã truyền đạt ý kiến Thủ tướng Chính phủ giao Bộ TT&TT “xây dựng dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy chế về hoạt động liên kết sản xuất chương trình của các đài phát thanh, truyền hình trong cả nước trình Thủ tướng Chính phủ trong tháng 10/2008”.

Sau quá trình soạn thảo, xây dựng theo đúng trình tự, thủ tục, Bộ đã có các Tờ trình số 4332/TTr-BTTTT ngày 30/12/2008 và số 280/TTr-BTTTT ngày 11/02/2009 báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Đến ngày 7/4/2009, Văn phòng Chính phủ có văn bản số 2187/VPCP-KGVX truyền đạt ý kiến của Thủ tướng Chính phủ giao Bộ TT&TT “nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của các Bộ, cơ quan liên quan để hoàn chỉnh nội dung và ban hành Quy chế liên kết trong hoạt động sản xuất chương trình phát thanh, truyền hình theo thẩm quyền”.

Thực hiện nhiệm vụ được giao, Bộ trưởng Bộ TT&TT đã ban hành Thông tư số 19/2009/TT-BTTT ngày 28/5/2009 quy định về liên kết trong hoạt động sản xuất chương trình phát thanh, truyền hình theo đúng trình tự, thủ tục của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Thời điểm đó, Bộ Tư pháp đã có ý kiến với việc ban hành quy định về liên kết trong hoạt động sản xuất chương trình phát thanh, truyền hình (văn bản số 240/BTP-PLDSKT ngày 22/1/2009) khẳng định: “việc ban hành quy chế quản lý hoạt động liên kết sản xuất chương trình phát thanh, truyền hình là cần thiết…, phù hợp với chủ trương, chính sách của Nhà nước, không trái với các quy định của Hiến pháp, Luật Báo chí, thống nhất và đồng bộ với các quy định pháp luật khác có liên quan”.

Tại khoản 2 Điều 7 Thông tư số 19/2009/TT-BTTTT quy định rõ: “Đài phát thanh, truyền hình chỉ được thực hiện hoạt động liên kết sau khi có văn bản chấp thuận của Bộ TT&TT”. Hành vi thực hiện hoạt động liên kết khi chưa được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép sẽ bị xử lý theo quy định tại Điều 17 Nghị định số 159/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động báo chí, xuất bản.

Với những sở cứ nêu trên, thì việc yêu cầu tạm dừng phát sóng các chương trình liên kết chưa được Bộ TT&TT cấp giấy chứng nhận đăng ký liên kết để bảo đảm thực hiện nghiêm quy định của pháp luật là việc làm đúng chức năng quản lý nhà nước của Bộ TT&TT (được xác định trong Điều 17 Luật Báo chí hiện hành và Khoản 1 Điều 9 Nghị định số 51/2002/NĐ-CP ngày 26/4/2002 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Báo chí, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Báo chí). 

Đại diện Bộ TT&TT lưu ý: “Thông tư số 19/2009/TT-BTTTT hiện đang có hiệu lực pháp lý, các đối tượng tham gia hoạt động liên kết phải nghiêm túc thực hiện. Cơ quan quản lý Nhà nước cần nghiêm khắc hơn trong việc quản lý cũng như xử lý các sai phạm trong việc liên kết sản xuất chương trình”.

Theo chương trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật năm 2015, Bộ TT&TT đang khẩn trương nghiên cứu, điều chỉnh, bổ sung những quy định liên quan đến hoạt động liên kết sản xuất chương trình bảo đảm phù hợp với thực tiễn, nhưng vẫn bảo đảm quản lý được hoạt động liên kết, để cho hoạt động này phát triển lành mạnh, đúng định hướng, phát huy các ưu điểm và ngăn chặn những hoạt động bán kênh, bán sóng, tư nhân núp bóng.

Đây là công việc hệ trọng nên những quy định về liên kết sản xuất chương trình phát thanh, truyền hình đã được Bộ TT&TT nghiên cứu thận trọng, đưa vào dự thảo Nghị định về quản lý, cung cấp và sử dụng dịch vụ phát thanh, truyền hình trình Chính phủ tới đây, theo hướng cơ quan quản lý nhà nước sẽ tập trung thực hiện công tác hậu kiểm chặt chẽ.

Theo nhiệm vụ và quyền hạn, các đài phát thanh, truyền hình có quyền tự quyết định và chịu trách nhiệm về nội dung, chương trình và thời lượng phát sóng. Tuy nhiên, quyền tự quyết định này phải phù hợp với các quy định của pháp luật, đặc biệt là các quy định của pháp luật về báo chí.

Luật Báo chí, Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Báo chí và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật đã quy định cụ thể trách nhiệm của các tổng giám đốc, giám đốc các đài phát thanh, truyền hình đối với mọi hoạt động của cơ quan báo chí trong đó có cả việc trách nhiệm về nội dung chương trình.

Nếu tổng giám đốc, giám đốc các đài phát thanh, truyền hình buông lỏng trách nhiệm này sẽ dễ dẫn đến tình trạng bị đối tác liên kết và lợi ích nhóm thao túng, kiểm soát và chi phối hoạt động liên kết.

Theo Ictnews.vn